Галубы́ ’блакітны’ (Сцяшк. МГ). Рус. голубой, укр. дыял. голуби́й лічацца ўтварэннем ад *golǫbь ’голуб’ (па блакітнаму колеру пер’я). Гл. Булахоўскі, Семас. этюды, 170; Фасмер, 1, 432; Шанскі, 1, Г, 121–122. У бел. мове гэта назва колеру даволі рэдкая. Больш звычайнае запазычанне з польск. блакітны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падзяўбці́, -дзяўбу́, -дзяўбе́ш, -дзяўбе́; -дзяўбём, -дзеўбяце́, -дзяўбу́ць; -дзёўб, -дзяўбла́, -ло́; -дзяўбі́; -а́ны; зак., што.

1. Здзяўбці ўсё.

Галубы падзяўблі ўвесь корм.

2. Дзяўбці некаторы час.

Крыху падзяўблі і зніклі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

буркава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак.

1. Утвараць характэрныя для галубоў гукі.

Галубы буркуюць.

2. перан. Лагодна і пяшчотна размаўляць (жарт.).

Маладыя буркуюць у куточку.

|| наз. буркава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пабуркава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак.

Буркаваць некаторы час. Пабуркавалі галубы і паляцелі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазалята́ць, 1 і 2 ас. адз. і мн. не ўжыв., -а́е, -а́юць; зак.

1. Заляцець, апынуцца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.

Птушкі пазаляталі далёка.

2. Уляцець куды-н. — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае.

Галубы пазаляталі ў двор.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́шала, ‑а, н.

Абл. Перакладзіна, жардзіна, прызначаная для развешвання чаго‑н. На вешалах пад стрэхамі.. варкаталі галубы. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

варкатня́, ‑і, ж.

Разм.

1. Мурканне. Каціная варкатня.

2. Буркаванне. Галубы пад страхою вялі сваю ціхую пяшчотную варкатню. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

варката́ць, ‑коча; незак.

1. Муркаць (пра ката).

2. Буркаваць. На хібах стрэх, на вешалах пад стрэхамі хат варкаталі галубы. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

го́луб, -а, мн. галубы́, галубо́ў, м.

Птушка сямейства галубіных пераважна з шаравата-блакітным ці белым апярэннем і вялікім зобам.

Дзікі г.

Г. міру (відарыс белага голуба як сімвал міру).

|| памянш. галубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.

|| прым. галубі́ны, -ая, -ае.

Галубіныя гнёзды.

Галубіная пошта.

Галубіная душа (перан.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узві́цца, узаўю́ся, узаўе́шся, узаўе́цца; узаўёмся, узаўяце́ся, узаўю́цца; узві́ўся, -ві́лася, -ло́ся; узві́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наматацца.

Ніткі ўзвіліся на шпульку.

2. Узляцець увысь, падняўшыся, закруціцца, закружыцца.

Узвіліся галубы.

Узвіўся клубок агню.

3. перан. Прыйсці ў раздражнены стан (разм.).

|| незак. узвіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)