гала́ндскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Галандыі, галандцаў, належыць ім. Галандская мова. Галандскі сыр.

•••

Галандская печ гл. печ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гала́ндскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. гала́ндскі гала́ндская гала́ндскае гала́ндскія
Р. гала́ндскага гала́ндскай
гала́ндскае		 гала́ндскага гала́ндскіх
Д. гала́ндскаму гала́ндскай гала́ндскаму гала́ндскім
В. гала́ндскі (неадуш.)
гала́ндскага (адуш.)		 гала́ндскую гала́ндскае гала́ндскія (неадуш.)
гала́ндскіх (адуш.)
Т. гала́ндскім гала́ндскай
гала́ндскаю		 гала́ндскім гала́ндскімі
М. гала́ндскім гала́ндскай гала́ндскім гала́ндскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Гру́бка ’галандская печ’. Рус. гру́ба, укр. гру́ба, гру́бка. Запазычанне з польск. gruba, grubka, а гэта з ням. (с.-в.-ням.) gruobe. Гл. Рудніцкі, 741; Фасмер, 1, 462.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

а́нгла-гала́ндскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. а́нгла-гала́ндскі а́нгла-гала́ндская а́нгла-гала́ндскае а́нгла-гала́ндскія
Р. а́нгла-гала́ндскага а́нгла-гала́ндскай
а́нгла-гала́ндскае		 а́нгла-гала́ндскага а́нгла-гала́ндскіх
Д. а́нгла-гала́ндскаму а́нгла-гала́ндскай а́нгла-гала́ндскаму а́нгла-гала́ндскім
В. а́нгла-гала́ндскі (неадуш.)
а́нгла-гала́ндскага (адуш.)		 а́нгла-гала́ндскую а́нгла-гала́ндскае а́нгла-гала́ндскія (неадуш.)
а́нгла-гала́ндскіх (адуш.)
Т. а́нгла-гала́ндскім а́нгла-гала́ндскай
а́нгла-гала́ндскаю		 а́нгла-гала́ндскім а́нгла-гала́ндскімі
М. а́нгла-гала́ндскім а́нгла-гала́ндскай а́нгла-гала́ндскім а́нгла-гала́ндскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гала́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Разм.

1. Жывёла галандскай пароды (карова, курыца і інш.).

2. Тое, што і галандская печ (гл. печ). Ад круглай галанкі павявала прыемным цяплом. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

са́жа, ‑ы, ж.

1. Прадукт няпоўнага згарання паліва, які чорным налётам асядае ў комінах, дымаходах і пад. Наталля стаяла ля печы, выцірала фартухом запэцканы сажаю нос і была нейкая безуважная. Сіўцоў.

2. Абл. Хвароба хлебных злакаў. Шаманскі крануўся абвугленага коласа рукою і на пальцах асталася ліпкая тлустая сажа. Дуброўскі.

•••

Галандская сажа — чорная фарба, якая выкарыстоўваецца ў жывапісе, паліграфіі і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

печ, ‑ы, ж.

1. Цаглянае, каменнае або металічнае збудаванне, дзе разводзяць агонь, каб нагрэць памяшканне, згатаваць ежу. Абстаноўка была самая звычайная: вялікая печ з шырокім тапчаном насупроць, стол з доўгімі лавамі. Бядуля.

2. Спецыяльнае збудаванне для апрацоўкі якіх‑н. матэрыялаў награваннем. Сушыльная печ. Плавільная печ.

•••

Галандская печ — пакаёвая печ для абагрэву, звычайна кафляная.

Доменная печ — тое, што і домна.

Мартэнаўская печ — печ спецыяльнай канструкцыі для выплаўкі сталі.

Ляжаць на печы гл. ляжаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стая́к, ‑а, м.

1. Вертыкальны брус, слуп і пад. у якім‑н. збудаванні, прыстасаванне якія служаць для апоры або злучэння чаго‑н. Цяпер і клічкі .. [коням] далі, і шыльдачкі пры кожным стаяку прыбілі. Брыль. З той самай ночы, калі не вярнуўся Сяргей, Ліпа амаль кожны дзень выходзіла да парапета. Там была ўтульная лава з чыгуннымі стаякамі. Хомчанка. // Вертыкальная труба збудаванняў. Работнікі сантэхмантажу абавязаны ў новых дамах .. паклапаціцца, каб стаякі і радыятары ў дастатковай ступені награваліся. «Звязда». // Комін ад столі да страхі.

2. Абл. Галандская печ. Вялікую печ, што займала калісьці амаль чвэрць хаты, замяніў стаяк. Пальчэўскі. Ралан .. загадаў Станіку і Чэсю прынесці дроў з павеці і распаліць стаяк. Грамовіч.

3. у знач. прысл. стаяко́м. Разм. У вертыкальным становішчы. Паставіць бервяно стаяком.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

печ ж.

1. печь, пе́чка;

кафля́ная п. — изразцо́вая (ка́фельная) печь (пе́чка);

2. (для обработки материалов) печь;

гартава́льная п. — кали́льная печь;

до́менная п. — до́менная печь;

плаві́льная п. — плави́льная печь;

электры́чная п. — электри́ческая печь;

○ гала́ндская п. — голла́ндская печь;

◊ скака́ць ад пе́чы — ирон. танцева́ть от пе́чки;

ні да пе́чы ні да рэ́чы; ні ў печ ні ў сеч — ни к селу́ ни к го́роду;

ляжа́ць на пе́чы — лежа́ть на печи́;

як апо́шняе ў печ усы́паўшы — сло́вно после́днего лиши́лся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)