Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гайда́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
гайда́ю |
гайда́ем |
| 2-я ас. |
гайда́еш |
гайда́еце |
| 3-я ас. |
гайда́е |
гайда́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
гайда́ў |
гайда́лі |
| ж. |
гайда́ла |
| н. |
гайда́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
гайда́й |
гайда́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
гайда́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Гайда́р, гайда́й ’паганяты жывёлы’ (палес., Выгонная Л. Ц., вусн. паведамл.), гайда́й, гойда́й ’гандляр коньмі’ (лун., Шатал.). Параўн. Вяр.-Крыв.гайдай у песнях (Дзмітр.). Як відаць з геаграфіі слова, у бел. мове яно вядома толькі на поўдні. Укр. гайда́р(ь), гайдай ’пастух авечак’ (агляд іншых форм гл. у Рудніцкага, 528). Як мяркуе Рудніцкі (там жа), мабыць, ад выклічніка га́йда́ (цюрк.). Гэта этымалогія ёсць ужо ў Цімчанкі. Слоў гайда́р, гайда́й няма, здаецца, у рус. мове (няма ў Даля і ў СРНГ). Можна думаць, што гэтыя словы ўтварыліся ва ўкр. мове (параўн. і ўкр. прозвішча Гайда́й, Гайда́р).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)