віхля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак. (разм.).
Рухацца, хістаючыся з боку ў бок.
В. пад цяжарам ношы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
віхля́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
віхля́юся |
віхля́емся |
| 2-я ас. |
віхля́ешся |
віхля́ецеся |
| 3-я ас. |
віхля́ецца |
віхля́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
віхля́ўся |
віхля́ліся |
| ж. |
віхля́лася |
| н. |
віхля́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
віхля́йся |
віхля́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
віхля́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
віхля́цца несов., разг. вихля́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
віхля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
Разм. Рухацца, хістаючыся з боку ў бок. Віхляцца пад цяжарам ношы. □ На тым, лугавым, беразе гарэў касцёр, і каля яго віхляліся фантастычныя постаці. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
віхля́нне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. віхляць, віхляцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віхляну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Аднакр. да віхляцца. Разы два [«Пабеда»] віхлянулася ў глыбокіх слізкіх каляінах і перад самым мастком стала. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Хістацца з боку ў бок у часе руху; віхляцца. Старшыня азірнуўся на панятых і, віхаючыся, пайшоў да брамы. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ківа́цца ’рытмічна хістацца, калыхацца, віхляцца’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Касп., Бяльк.), ’нахіліўшыся працаваць’ (Сл. паўн.-зах., Касп., Бяльк.). Гл. ківаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віха́ць ’віхляць’ (Нас.), віха́цца ’віхляцца’ (БРС, Касп., Бяльк.), віханьне (Бяльк.). Рус. вихать ’вагаць, хістаць’ таксама ў складаннях з прыстаўкамі (вы́вихнуць і г. д.), укр. виха́ти ’махаць’, славен. vihati ’вывіхаць, махаць’. Паводле Праабражэнскага, 1, 86 і наст. і Гараева, 50, вытворнае з экспрэсіўным суфіксам ‑х‑ да віць (гл.). Існаванне прамежкавай ступені (назоўніка *vixъ, які ад віць пры дапамозе суфікса ‑х‑, як смех, успех і г. д.) (Шанскі, 1, В, 112), відавочна, не абавязковае. Буга (РФВ, 75, 153) параўноўвае з літ. viskù, viškė́ti ’вагацца, знаходзіцца ў руху’, прычым мяркуемае літ. *viškù пераўтворана ў viskù пад уплывам літ. vizgù, vizgė́ti ’варушыцца, шавяліцца’. Фасмер (1, 324) лічыць гэта няпэўным. Іліч–Світыч (ВЯ, 1961, 4, 98) услед за Мацэнауэрам ставіць пытанне аб адпаведнасці слав. ‑x‑ балт. ‑zg‑ у сярэдзіне слова і слав. *vixati непасрэдна супастаўляе з літ. vizgė́ti, vizgúoti ’віхляцца’, vìzginti ’вярцець хвастом’. Параўн. віхляць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)