вяхі́р, вехіра́, мн. вехіры́, вехіро́ў, м.
Буйны лясны голуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вяхі́р
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
вяхі́р |
вехіры́ |
| Р. |
вехіра́ |
вехіро́ў |
| Д. |
вехіру́ |
вехіра́м |
| В. |
вехіра́ |
вехіро́ў |
| Т. |
вехіро́м |
вехіра́мі |
| М. |
вехіры́ |
вехіра́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вяхі́р (род. вехіра́) м., зоол. вя́хирь, ви́тю́тень
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вяхі́р, вехіра, м.
Буйны лясны голуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вяхір ’Columba palumbus L.’ (БРС, Інстр. II, КТС). Рус. вяхир, дыял. вяхерь ’тс’ (Даль). Пра бел. слова (яўна кніжны характар) можна думаць, што яно з рускай мовы. Што датычыцца рус. вяхирь, то ў Фасмера яно суадносіцца з вятютень, якое далей да вячить і вякать, што, відаць, вельмі няпэўна. Параўн. яшчэ вяціцінь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ви́тютень зоол. вяхі́р, род. вехіра́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вя́хирь зоол. вяхі́р, род. вехіра́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вехіраніна ’мяса ляснога голуба, Columba palumbus’ (КТС). Да вяхі́р (гл).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыпу́цень ‘голуб-вяхір, Palumbus torquatus’ (Мядзв.). Параўн. укр. три́путень, три́потень, а таксама при́путень ‘голуб Columba palumbus L.’, рус. припутень ‘тс’. Ад пры ‘каля’ і пуць ‘шлях, дарога’ — гэта птушка часта водзіцца ля дарог, назва ўтворана аналагічна да ўкр. поруче́йник, побере́жниця, підʼя́лівчак, подборозня́ і інш. (Булахоўскі, Вибр. пр., 3, 227–228).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вя́ціцінь ’вяхір, Columba palumbus L.’ (Грыг.). Рус. дыял. вети́тень (Мат. СОС), вятю́тень ’тс’ (Дабр., Звукоподр.). Бел. маг. вяціцінь складае адзін арэал з рускімі словамі. Фасмер далучае да апошніх яшчэ вятютень, вятитель, вятюх, витютень, вититин, ветитин, якія пазначаюцца як «цёмныя» і якія Трубачоў, са спасылкай на Унбегауна, лічыць гукапераймальнымі (Трубачоў, Дополн., 1, 308).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)