вяршкі́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. вяршкі́
Р. вяршко́ў
Д. вяршка́м
В. вяршкі́
Т. вяршка́мі
М. вяршка́х

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вяршкі́

‘смятанка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. вяршкі́
Р. вяршко́ў
Д. вяршка́м
В. вяршкі́
Т. вяршка́мі
М. вяршка́х

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Вяршкі́ 1 ’кончыкі пальцаў’ (гродз., дзятл., Сцяшк. МГ), адз. лік. вяршок — да прасл. vьrx‑ьkъ < vьrxъ (Фасмер, 1, 302). Гл. вяршок 2.

Вяршкі́ 2 ’верхні слой малака, смятана’ (БРС, КТС, Бяльк.). Да вяршок 3 (гл.). Параўн. таксама рус. смал., бранск. вершки ’салодкая смятана’, варон. ’смятана’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вяршо́к

‘верхавіна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. вяршо́к вяршкі́
Р. вяршка́ вяршко́ў
Д. вяршку́ вяршка́м
В. вяршо́к вяршкі́
Т. вяршко́м вяршка́мі
М. вяршку́ вяршка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вяршо́к

‘мера даўжыні’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. вяршо́к вяршкі́
Р. вяршка́ вяршко́ў
Д. вяршку́ вяршка́м
В. вяршо́к вяршкі́
Т. вяршко́м вяршка́мі
М. вяршку́ вяршка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вяршо́к², -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.

1. Верхняя частка чаго-н.; верх, верхавіна.

На самым вяршку.

В. дрэва.

Вяршкі і карэньчыкі.

2. мн. Густы тлусты верхні слой на малацэ, якое адстоялася.

Збіраць вяршкі (таксама перан.: браць самае лепшае).

3. мн. Тое, што і верх (у 7 знач.).

|| прым. вяршко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смята́нка, -і, ДМ -нцы, ж.

1. гл. смятана.

2. Верхні густы і тлусты слой салодкага малака; вяршкі.

|| прым. сметанко́вы, -ая, -ае.

Сметанковае масла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спіць, сап’ю́, сап’е́ш, сап’е́; сап’ём, сап’яце́; зак. (разм.).

1. што. Адпіць верхнюю частку чаго-н. або з паверхні чаго-н.

С. вяршкі.

2. Выпіць.

Нашыя Базылі што не з’елі, то спілі (прымаўка).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вяршо́к ​1, ‑шка, м.

Мера даўжыні, роўная 4,4 см, якой карысталіся да ўвядзення метрычнай сістэмы.

вяршо́к ​2, ‑шка, м.

1. Верхняя частка чаго‑н.; верх, верхавіна. Вяршок дрэва. □ Здалёк бабкі здаваліся прысадзістымі белымі кустамі з завостранымі вяршкамі. Якімовіч. Маладыя яблынькі адно самымі вяршкамі выглядалі паверх жыта. Чорны.

2. толькі мн. (вяршкі́, ‑оў). Тлусты верхні слой на малацэ, якое адстоялася; смятанка. [Нявестка:] — Кожны дзень хтосьці з’ядаў вяршкі ў збанках з малаком. Пальчэўскі.

•••

Збіраць вяршкі з чаго гл. збіраць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сли́вки ед. нет

1. смята́нка, -кі ж.; вяршкі́, -шко́ў, ед. вяршо́к, -шка́ м.;

2. перен. (отборная часть) вяршкі́, -шко́ў ед. нет;

◊

снима́ть сли́вки с чего́-л. зніма́ць вяршкі́ з чаго́-не́будзь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)