вя́ло нареч. вя́ла; мля́ва;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мля́ва нареч. вя́ло, рассла́бленно; то́мно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вя́ла нареч.
1. вя́ло;
2. перен. вя́ло; безжи́зненно;
1, 2 см. вя́лы 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даве́сці², -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -вяло́; -вядзі́; -вёдзены; зак., што.
Даказаць, пацвердзіць правільнасць чаго-н. фактамі, довадамі.
Д. тэарэму.
|| незак. даво́дзіць, -во́джу, -во́дзіш, -во́дзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́сці
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вяду́ |
вядзё́м |
| 2-я ас. |
вядзе́ш |
ведзяце́ |
| 3-я ас. |
вядзе́ |
вяду́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вё́ў |
вялі́ |
| ж. |
вяла́ |
| н. |
вяло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вядзі́ |
вядзі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
вяду́чы
ведучы́ |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
безжыццёва нареч.
1. безжи́зненно;
2. безжи́зненно, вя́ло;
1, 2 см. безжыццёвы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шасэ́, нескл., н.
Тое, што і шаша. Да горада вяло шасэ, абсаджанае старымі разгалістымі асінамі. Мележ. Зялёнае аўто мякка ішло па шасэ. Мікуліч.
[Фр. chaussée.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наўкру́га, прысл. і прыназ.
Разм. Тое, што і наўкруг. Здавалася, што можа на дваццаць вёрст наўкруга цяпер не было і жывой душы. Лобан. [Вартавы] абышоў наўкруга астравок, пільна ўслухоўваўся ў кожны гук, у кожны трэск лясной галінкі. Лынькоў. Наўкруга стала чалавек пяць вяло ажыўленую гутарку. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жуль-жуль-жуль ’выгук для падзывання авечак (міёр., Шатал.). Параўн. славен. žûžka ’імя чорнай авечкі’. Магчыма, корань *geu‑ з пашырэннем ‑l‑ са значэннем ’скручваць, згінаць’ (Покарны, 1, 397) > *žul‑. Сярод слоў і.-е. моў, узыходзячых да гэтага кораня, есць словы са значэннем ’кучары’ (с.-іран. gūaire), ’галава’ (ням. Küllbock і Kielbock ’бязрогі баран’). Але пэўнасці ў такой рэканструкцыі няма, паколькі нам не вяло мы іншамоўныя паралелі гэтага выгуку’. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Астраго́н ’расліна Artemisia dracunculus L.; палын-эстрагон’. Пачатковы ненаціскны галосны вымаўляўся як ‑а, што вяло да народнаэтымалагічнай сувязі з востры. На самой справе эстрагон з французскай праз рускую (дзе фіксуецца з; 1864) ці польскую; франц. estragon ’тс’ з 1564 < арабск. Паколькі з эстрагону рабілі воцат, гэта назва была перанесена і на воцат, які народнаэтымалагічна звязваўся з якасцю ’востры’: у Насовіча острого́нъ ’моцны вінны воцат’. Народнаэтымалагічнае асэнсаванне эстрагону адзначана і ва ўкр. острогін ’палын-эстрагон’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)