вы́рачыць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́рачу |
вы́рачым |
| 2-я ас. |
вы́рачыш |
вы́рачыце |
| 3-я ас. |
вы́рачыць |
вы́рачаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́рачыў |
вы́рачылі |
| ж. |
вы́рачыла |
| н. |
вы́рачыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́рачы |
вы́рачыце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́рачыўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вы́рачыць сов., разг., см. вы́тарашчыць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́рачыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Разм. Тое, што і вытрашчыць. Лыкнуў Яначка чарку і аж вочы вырачыў з непрывычкі. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́рачыць ’вытарашчыць вочы’ (БРС, Сцяшк. МГ, Янк. БП, 457). Рус. дыял. вы́рачить, польск. wyraczić ’тс’. Ад рак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́рачаны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад вырачыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ву́рочкі экспр. ’вочы’ (КСТ). Гл. вы́рачкі, вы́рачыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рачка́ты ’вірлавокі’ (Мат. Гом.), сюды рачкова́ты, рачкове́нь ’зіркаты, з вялікімі вачыма’ (ТС). Да рак 1 (гл.) з-за выпучаных вачэй, параўн. вырачыць, вырачка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́рачка ’пахучка звычайная, Clinopodium Vulgare L.’ (Кіс., Сцяшк. МГ, З нар. сл.); ’чалавек, які пільна ўгледзеўся ў што-небудзь, каго-небудзь’ (З нар. сл.). Ад вы́рачыць ’вытарашчыць вочы’. Расліна названа так таму, што мае «кветкі-вочкі»; параўн. яе польскую назву storzysz ад storzyć ’ганарыцца, важнічаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)