вы́рачыць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́рачу вы́рачым
2-я ас. вы́рачыш вы́рачыце
3-я ас. вы́рачыць вы́рачаць
Прошлы час
м. вы́рачыў вы́рачылі
ж. вы́рачыла
н. вы́рачыла
Загадны лад
2-я ас. вы́рачы вы́рачыце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́рачыўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́рачыць сов., разг., см. вы́тарашчыць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́рачыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.

Разм. Тое, што і вытрашчыць. Лыкнуў Яначка чарку і аж вочы вырачыў з непрывычкі. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́рачыць:

вы́рачыць во́чы разм. die Áugen (vor Verwúnderung) áufreißen*; glótzen vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вы́рачыць ’вытарашчыць вочы’ (БРС, Сцяшк. МГ, Янк. БП, 457). Рус. дыял. вы́рачить, польск. wyraczić ’тс’. Ад рак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́рачаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вырачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ву́рочкі экспр. ’вочы’ (КСТ). Гл. вы́рачкі, вы́рачыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

wybałuszyć

зак. разм. : wybałuszyć oczy — вылупіць (вырачыць) вочы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Рачка́ты ’вірлавокі’ (Мат. Гом.), сюды рачкова́ты, рачкове́нь ’зіркаты, з вялікімі вачыма’ (ТС). Да рак 1 (гл.) з-за выпучаных вачэй, параўн. вырачыць, вырачка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́рачка ’пахучка звычайная, Clinopodium Vulgare L.’ (Кіс., Сцяшк. МГ, З нар. сл.); ’чалавек, які пільна ўгледзеўся ў што-небудзь, каго-небудзь’ (З нар. сл.). Ад вы́рачыць ’вытарашчыць вочы’. Расліна названа так таму, што мае «кветкі-вочкі»; параўн. яе польскую назву storzysz ад storzyć ’ганарыцца, важнічаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)