вымага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. што. Дамагацца чаго-н. шантажом, прымусам, сілай.
В. грошы.
2. чаго, са злуч. «каб» і без дап. Патрабаваць.
В. да сябе ўвагі.
В., каб усё было дакладна выканана.
|| наз. вымага́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вымага́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вымага́ю |
вымага́ем |
| 2-я ас. |
вымага́еш |
вымага́еце |
| 3-я ас. |
вымага́е |
вымага́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вымага́ў |
вымага́лі |
| ж. |
вымага́ла |
| н. |
вымага́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вымага́й |
вымага́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
вымага́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вымага́ць несов.
1. вымога́ть;
2. тре́бовать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вымага́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Дамагацца чаго‑н. прымусам, сілай, пагрозамі; настойліва патрабаваць. Вымагаць грошы.
2. чаго, са злучн. «каб» і без дап. Патрабаваць. Вымагаць да сябе ўвагі. Работа вымагае ўмення. □ Радасць працы вымагае, каб усё тое, што добра зроблена, было заўважана і адзначана. Чорны. Садзяцца госці, ды не зразу,.. Бо так шляхетнасць вымагае. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вымага́ць (БРС, Нас., Гарэц., Касп., Шат., Бяльк., Яруш., КЭС, лаг.; Бір. Дзярж.). Рус. вымога́ть, укр. вимага́ти, польск. wymagać, чэш. vymáhati, славац. vymáhať. Ад вы‑ і ‑магаць, дзе другая частка, відавочна, узята з дзеясловаў тыпу памагаць, якія з’яўляюцца ітэратывамі ад дзеясловаў зак. тр.; параўн. рус. вымочь — вымагаць (Шанскі, 1, В, 226). Аб дээтымалагізацыі гэтага дзеяслова гл. Булахоўскі, Труды ИРЯ, 1, 1949, 194.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вымога́ть несов. вымага́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вымага́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. вымагаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вымага́льнік (БРС). Ад вымагаць (гл.) пры дапамозе суф. ‑льнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вымыга́йла ’вымагальнік’ (Бяльк.). Ад вымагаць пры дапамозе суф. ‑айла. Адносна суфіксацыі параўн. выжымайла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даі́ць, даю́, до́іш, до́іць; до́ены; незак.
1. Выцэджваць малако з вымя.
Д. кароў.
2. перан. Настойліва вымагаць у каго-н. сродкі і інш. (разм.).
|| зак. падаі́ць, -даю́, -до́іш, -до́іць; -до́ены.
|| наз. дае́нне, -я, н. і до́йка, -і, ДМ до́йцы, ж. (да 1 знач.).
|| прым. даі́льны, -ая, -ае.
Даільная ўстаноўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)