выклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., што.
1. гл. выкласці.
2. Навучаючы, паведамляць, перадаваць звесткі пра што-н.
В. родную мову.
В. ва ўніверсітэце.
|| наз. выклада́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выклада́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выклада́ю |
выклада́ем |
| 2-я ас. |
выклада́еш |
выклада́еце |
| 3-я ас. |
выклада́е |
выклада́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выклада́ў |
выклада́лі |
| ж. |
выклада́ла |
| н. |
выклада́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выклада́й |
выклада́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выклада́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выклада́ць несов. преподава́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выклада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Вучыць каго‑н. чаму‑н., перадаючы звесткі з якой‑н. галіны ведаў. Выкладаць родную мову.
2. і без дап. Займацца педагагічнай практыкай, працаваць настаўнікам. Выкладаць у школе.
3. Выказваць, тлумачыць. Выкладаць свае думкі. □ Па меры таго, як выкладаў Сцёпка свой план, слухачы ўсё больш і больш захапляліся ім. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выклада́ць ’вучыць, займацца педагагічнай дзейнасцю’ (БРС, Гарэц., Яруш., Касп.), ’вымаць’ (БРС, Нас., Гарэц.), ’выказваць (думку), тлумачыць’ (БРС, Нас., Гарэц., Яруш.); ’кастрыраваць’ (Юрч., Шатал.), выклада́ти ’ткаць тэхнікай узорнага ткання’ (Влад.). Гл. кладу, класці. У значэнні ’вучыць, займацца педагагічнай дзейнасцю’ слова з’яўляецца калькай рус. излагать (Крукоўскі, Уплыў, 149); мяркуюць (Гіст. мовы, 2, 142), што значэнне ’выказваць (думку)’ — таксама калька рус. дзеяслова, але хутчэй гэта семантычнае запазычанне з польск. wykładać ’выказваць, тлумачыць’, на што можа ўказваць фіксацыя гэтага значэння ўжо ў Насовіча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́класці, -кладу, -кладзеш, -кладзе; -кладзі; -кладзены; зак.
1. каго-што. Выняўшы адкуль-н., пакласці.
В. пакупкі з сумкі.
2. што чым. Пакрыць, аздобіць, вымасціць (паверхню чаго-н.).
В. сцены кафляй.
3. што. Збудаваць, вывесці.
В. фундамент.
4. перан., што. Адкрыта выказаць, паведаміць.
В. прэтэнзіі, меркаванні.
В. просьбу.
|| незак. выкла́дваць, -аю, -аеш, -ае і выклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 4 знач.).
|| наз. выкла́дванне, -я, н., выклада́нне, -я, н. (да 4 знач.), вы́клад, -у, М -дзе, м. (да 4 знач.) і вы́кладка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 2 знач.; спец.).
|| прым. выкладны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бессістэ́мны, -ая, -ае.
Не прыведзены ў пэўную сістэму; бязладны.
Бессістэмная лекцыя.
Выкладаць бессістэмна (прысл.).
|| наз. бессістэ́мнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
излага́ть несов. выклада́ць; (выражать) выка́зваць; раска́зваць; (объяснять) тлума́чыць;
излага́ть мысль выклада́ць (выка́зваць) ду́мку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выклада́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. выкладаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Мысліць, рабіць вывады.
Умець р.
2. Паслядоўна выкладаць свае думкі наконт чаго-н.; весці гутарку.
Р. аб ролі мастацтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)