Вы́жар ’месца, дзе калісьці выгарала балота, трава, лес; яма з вадой на месцы выгаралага торфу’ (Маш., Сержп., 1, Некр., Талстой, Георг., 197); ’багністае балота’ (ДАБМ, 993); ’малая яма, запоўненая вадой’ (Талстой, Геогр., 197); выжа́ры ’балота’ (Сцяшк.), вы́жары ’балота, на якім выгараў, торф’ (Шатал.). Укр. палес. ви́жар ’невялікая лагчынка’ (Марусенка, Полесье, 220), польск. wyżar ’выгараўшае месца на балоцістай ці тарфяністай глебе, дзе ў вільготную пагоду збіраецца вада’ (Нітшэ, 209). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад вы́жарыць: Але арэал распаўсюджання і незвычайная для ўсходнеславянскіх моў семантыка дзеяслова наводзяць на думку аб магчымасці калькіравання літ. išdaga ’выгар, выжар’ (< dagà ’гарачыня, спёка’) (Чэкман, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выжа́рына, -ы, мн. -ы, -рын і выжа́ра, -ы, мн. -ы, выжа́р, ж.
Выгаралы ўчастак балота, лесу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Выжа́ры
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Выжа́ры |
| Р. |
Выжа́р
Выжа́раў |
| Д. |
Выжа́рам |
| В. |
Выжа́ры |
| Т. |
Выжа́рамі |
| М. |
Выжа́рах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выжа́ра
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
выжа́ра |
выжа́ры |
| Р. |
выжа́ры |
выжа́р |
| Д. |
выжа́ры |
выжа́рам |
| В. |
выжа́ру |
выжа́ры |
| Т. |
выжа́рай
выжа́раю |
выжа́рамі |
| М. |
выжа́ры |
выжа́рах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вы́жарці
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́жару |
вы́жарам |
| 2-я ас. |
вы́жарэш |
вы́жараце |
| 3-я ас. |
вы́жара |
вы́жаруць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́жар |
вы́жарлі |
| ж. |
вы́жарла |
| н. |
вы́жарла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́жары |
вы́жарыце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́жаршы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Ву́жар, вужа́рына ’выпаленае месца ў лесе, на балоце; яма ад выбранага торфу і травы’ (Яшк.). Гл. выжар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выжа́рышча (с.-г.) ’падсека, месца ў лесе, выпаленае пад сяўбу’ (БРС). Ад выжар пры дапамозе суф. ‑ішча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выжа́рына (БРС), вы́жарына ’гразкае месца на балоце ці сенажаці’ (Шат.). Ад выжар або выжара пры дапамозе суф. ‑іна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́жарня ’выгараўшае месца ў лесе, акно ў балоце’ (стаўб., Прышч. дыс.). Ад выжар або выжара (гл.) пры ’дапамозе суф. ‑ня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́гар (БРС), вы́гарына ’яма ад выгаралага торфу’ (пух., Жыв. сл.), вы́гарка ’тс’ (Касп.); ’тарфяны кар’ер’ (Шатал.). Да гарэць (гл.); параўн. вы́жар, выжарына.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)