Вы́жар ’месца, дзе калісьці выгарала балота, трава, лес; яма з вадой на месцы выгаралага торфу’ (Маш., Сержп., 1, Некр., Талстой, Георг., 197); ’багністае балота’ (ДАБМ, 993); ’малая яма, запоўненая вадой’ (Талстой, Геогр., 197); выжа́ры ’балота’ (Сцяшк.), вы́жары ’балота, на якім выгараў, торф’ (Шатал.). Укр. палес. ви́жар ’невялікая лагчынка’ (Марусенка, Полесье, 220), польск. wyżar ’выгараўшае месца на балоцістай ці тарфяністай глебе, дзе ў вільготную пагоду збіраецца вада’ (Нітшэ, 209). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад вы́жарыць: Але арэал распаўсюджання і незвычайная для ўсходнеславянскіх моў семантыка дзеяслова наводзяць на думку аб магчымасці калькіравання літ. išdaga ’выгар, выжар’ (< dagà ’гарачыня, спёка’) (Чэкман, вусн. паведамл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́жар

1. Незарослая, глыбокая, ніколі не замярзаючая, ілістая яма на балоце або ў лесе (Палессе Талст., Слуцк. Сержп. 1926, 155).

2. Месца, дзе калісьці выгарала балота, трава, лес; яма з вадой на месцы выгаралага торфу (Палессе Талст.). Тое ж выжара (БРС), выжа́ры (Ваўк. Сцяшк.).

3. Багністае балота (Лельч. ДАБМ, 993).

4. Малая яма, запоўненая вадой (Палессе Талст.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

выжа́рына, -ы, мн. -ы, -рын і выжа́ра, -ы, мн. -ы, выжа́р, ж.

Выгаралы ўчастак балота, лесу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Выжа́ры

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Выжа́ры
Р. Выжа́р
Выжа́раў
Д. Выжа́рам
В. Выжа́ры
Т. Выжа́рамі
М. Выжа́рах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

выжа́ра

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. выжа́ра выжа́ры
Р. выжа́ры выжа́р
Д. выжа́ры выжа́рам
В. выжа́ру выжа́ры
Т. выжа́рай
выжа́раю		 выжа́рамі
М. выжа́ры выжа́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́жарці

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́жару вы́жарам
2-я ас. вы́жарэш вы́жараце
3-я ас. вы́жара вы́жаруць
Прошлы час
м. вы́жар вы́жарлі
ж. вы́жарла
н. вы́жарла
Загадны лад
2-я ас. вы́жары вы́жарыце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́жаршы

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ву́жар, вужа́рына ’выпаленае месца ў лесе, на балоце; яма ад выбранага торфу і травы’ (Яшк.). Гл. выжар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выжа́рышча (с.-г.) ’падсека, месца ў лесе, выпаленае пад сяўбу’ (БРС). Ад выжар пры дапамозе суф. ‑ішча.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выжа́рына (БРС), вы́жарына ’гразкае месца на балоце ці сенажаці’ (Шат.). Ад выжар або выжара пры дапамозе суф. ‑іна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́жарня ’выгараўшае месца ў лесе, акно ў балоце’ (стаўб., Прышч. дыс.). Ад выжар або выжара (гл.) пры ’дапамозе суф. ‑ня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)