выбіра́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
выбіра́нне |
| Р. |
выбіра́ння |
| Д. |
выбіра́нню |
| В. |
выбіра́нне |
| Т. |
выбіра́ннем |
| М. |
выбіра́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выбіра́нне ср.
1. в разн. знач. выбира́ние; (материалов, цитат — ещё) извлече́ние; (путём голосования — ещё) избира́ние;
2. отбо́р м.;
3. копа́ние;
4. убира́ние, убо́рка ж., собира́ние, сбор м.;
1-4 см. выбіра́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выбіра́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. выбіраць — выбраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
избира́ние выбіра́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выбира́ние выбіра́нне, -ння ср.; см. выбира́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́борка ж.
1. (действие) выбіра́нне, -ння ср., вы́барка, -кі ж.;
вы́борка па́за выбіра́нне (вы́барка) па́за;
2. (выписки из книги) вы́барка, -кі ж.;
статисти́ческие вы́борки статысты́чныя вы́баркі;
3. (углубление) вы́барка, -кі ж.;
глубо́кая вы́борка глыбо́кая вы́барка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыла́зка (прыла́ска) ’вялікая дарога’ (Касп.). Разам з серб.-харв. прѝлаз ’падыход, подступ’ утварае сепаратную ізаглосу, працягваючы, такім чынам, прасл. *prilazъ ’прасека; дарога і пад.’ < *lazъ з вельмі шырокай семантычнай базай (ЭССЯ, 14, 72–76), у якую ўваходзіць магчымае зыходнае значэнне ’месца, што стала праходным пасля раскарчоўкі лесу’ (Бернекер, 1, 696–697). Параўн. укр. полазо́к ’палянка ў чорным лесе’. Ст.-бел. прилазъ ’выбіранне мёду з вуллёў’ звязана з лазити (гл. ла́зіць 2) > ст.-рус. лазити пчелъ, медъ ’тс’ (падрабязней аб гэтым значэнні гл. ЭССЯ, там жа, 66). Параўн. балг. подлез ’праход пад мостам’ (БЕР, 5, 452).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
копа́ние
1. (рытьё) капа́нне, -ння ср.;
2. (картофеля) капа́нне, -ння ср.; разг. выбіра́нне, -ння ср.;
3. (возня) ко́рпанне, -ння ср.; (медлительность) мару́джанне, -ння ср., ке́шканне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ла́зіць 1, ла́зіті, ла́зыты ’поўзаць’ (Нас., Яруш., ТСБМ), ’чапляючыся, узбірацца ўверх або апускацца ўніз’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., Касп., Яруш.), ’хадзіць, снаваць’, ’прабірацца скрытна, паўзком, сагнуўшыся і вяртацца назад’, ’шукаць, намацваць, забіраючыся рукою ў што-небудзь’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.). Укр. лазити, рус. лазить, ст.-рус., ст.-бел. лазити, польск. łazić, н.-луж. lazyś, в.-луж. łazyć, ст.-чэш. laziti, мар. łaziť, славац. laziť, славен. láziti, серб.-харв. ла̏зити, макед. лази, балг. лазя, ст.-слав. лазити. Прасл. laziti, lazjǫ ’поўзаць, паволі пасоўвацца ўверх пры дапамозе рук’. Ітэратыўны дзеяслоў да ле́зці (гл.). Сюды ж: лазам лезці ’настойліва лезці’ (Шат.).
Ла́зіць 2 пчол ’падразаць мёд у пчол’ (Гарэц., Нас., Др.-Падб.) — у выніку семантычнага пераносу з лаз́іць 1 ’узбірацца ўверх (на дрэва) да борці’ > ’выбіраць мёд з яе’. Да ле́зці (гл.). Сюды ж лазенне ’выбіранне мёду з борцей’ (Нас.), лажаны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
извлече́ние ср.
1. (действие) дастава́нне, -ння ср.; выця́гванне, -ння ср.; выма́нне, -ння ср.; выбіра́нне, -ння ср.; здабыва́нне, -ння ср.; атрыма́нне, -ння ср.;
извлече́ние ко́рня мат. здабыва́нне ко́раня; см. извлека́ть;
2. (выдержка) вы́нятка, -кі ж.; вы́трымка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)