вучо́ны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вучо́ны вучо́ная вучо́нае вучо́ныя
Р. вучо́нага вучо́най
вучо́нае		 вучо́нага вучо́ных
Д. вучо́наму вучо́най вучо́наму вучо́ным
В. вучо́ны (неадуш.)
вучо́нага (адуш.)		 вучо́ную вучо́нае вучо́ныя (неадуш.)
вучо́ных (адуш.)
Т. вучо́ным вучо́най
вучо́наю		 вучо́ным вучо́нымі
М. вучо́ным вучо́най вучо́ным вучо́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вучо́ны

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
м. -
Н. вучо́ны вучо́ныя
Р. вучо́нага вучо́ных
Д. вучо́наму вучо́ным
В. вучо́нага вучо́ных
Т. вучо́ным вучо́нымі
М. вучо́ным вучо́ных

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

эруды́т, ‑а, М ‑дыце, м.

Кніжн. Той, хто мае вялікую эрудыцыю. Прозвішча Эпімаха-Шыпілы, вялікага эрудыта і дасведчанага чалавека, усё ж ведалі вучоныя. Семашкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэхнакра́тыя, ‑і, ж.

Напрамак у буржуазнай грамадскай думцы 20‑х гадоў, які сцвярджаў, што капіталістычнае грамадства нібыта можа рэгулявацца рацыянальнымі прынцыпамі, што выпрацавалі вучоныя, інжынеры, тэхнікі.

[Ад грэч. téchnē — майстэрства і kratos — улада, панаванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

член-карэспандэ́нт, чле́на-карэспандэ́нта, мн. чле́ны-карэспандэ́нты, чле́наў-карэспандэ́нтаў, м.

Акадэмічнае вучонае званне, ніжэйшае за акадэміка (правадзейнага члена), якое носяць прызнаныя вучоныя або дзеячы мастацтваў, выбраныя агульным сходам якой-н. акадэміі ў яе склад без права рашаючага голасу (у адрозненне ад правадзейных членаў акадэміі).

|| прым. член-карэспандэ́нцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спрэ́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Абмеркаванне якога-н. пытання, пры якім кожны адстойвае сваю думку, пазіцыю.

Вучоныя спрэчкі.

Спрэчкі не на жарт.

2. Аспрэчванне правоў на валоданне чым-н.

С. за бацькоўскую хату.

3. толькі мн. Публічнае абмеркаванне якіх-н. пытанняў.

Спрэчкі па дакладзе старшыні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запі́ска, -і, ДМ запісцы, мн. -і, -сак, ж.

1. Лісток паперы з запісам, кароценькае пісьмо.

2. Кароткі пераказ у пісьмовай форме якой-н. справы.

Дакладная з.

3. мн. Лісты з запісамі.

Чытаць лекцыі па запісках.

4. мн. Літаратурны твор у форме мемуараў, успамінаў.

Запіскі пісьменніка.

5. мн. Як частка назвы некаторых навуковых часопісаў.

Вучоныя запіскі ўніверсітэта.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

радыётэлеско́п, ‑а, м.

Астранамічная прылада, прызначаная для рэгістрацыі і даследавання радыёвыпрамянення касмічных аб’ектаў. — Яшчэ ў шасцідзесятых гады, даследуючы з дапамогай радыётэлескопаў Венеру, нашы вучоныя ўстанавілі, што гэта планета абарочваецца вакол сваёй восі крыху менш чым за дзесяць зямных сутак. Шыцік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фло́ра, ‑ы, ж.

Сукупнасць усіх відаў раслін якой‑н. мясцовасці ці геалагічнага перыяду. Флора стэпу. Флора юрскага перыяду. □ Магутны волат-дуб быў відаць здалёк. Вучоныя, якія прыязджалі вывучаць флору і фауну лесу, гаварылі, што гэтаму дубу каля 300 год. Зуб.

[Ад імені багіні кветак і вясны ў старажытнарымскай міфалогіі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эксперыме́нт, ‑у, М ‑нце, м.

1. Навукова пастаўлены дослед. Ставіць эксперымент. □ Нядаўна вучоныя правялі эксперымент: перасялілі пяць зуброў на ўзбярэжжа Беразіны. «Маладосць».

2. Спроба ажыццявіць што‑н. якім‑н. чынам. Следчы быў задаволены сваім псіхалагічным эксперыментам — не кожнага ж можна ўзяць суровасцю, пагрозамі. Сабаленка. [Кліент:] — Усё рабілася так, быццам праводзілі эксперымент на выпрабаванне маіх не рваў. «Звязда».

[Лац. experimentum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)