ве́шаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. што. Надаваць чаму-н. вісячае становішча.
В. аброць на крук.
2. каго. Караць смерцю праз павешанне.
|| зак. паве́сіць, -ве́шу, -ве́сіш, -ве́сіць; -ве́шаны і паве́шаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
|| наз. ве́шанне, -я, н. (да 1 знач.) і паве́шанне, -я, н. (да 2 знач.).
Смерць праз павешанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́шаць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ве́шаю |
ве́шаем |
| 2-я ас. |
ве́шаеш |
ве́шаеце |
| 3-я ас. |
ве́шае |
ве́шаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ве́шаў |
ве́шалі |
| ж. |
ве́шала |
| н. |
ве́шала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ве́шай |
ве́шайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ве́шаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ве́шаць несов.
1. (придавать чему-л. висячее положение) ве́шать;
2. (лишать жизни) ве́шать; уда́вливать;
◊ в. галаву́ — ве́шать го́лову;
в. саба́к — (на каго) ве́шать соба́к (на кого);
в. нос — ве́шать нос;
хоць тапо́р ~шай — хоть топо́р ве́шай
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́шаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. што. Надаваць чаму‑н. вісячае становішча. Вешаць вопратку. Вешаць вядро на крук.
2. каго. Караць смерцю праз павешанне. З нялюдскай жорсткасцю спаганялі фашысты сваю злосць на мясцовым насельніцтве, палілі вёскі.., расстрэльвалі і вешалі людзей. В. Вольскі.
•••
Вешаць галаву — сумаваць, маркоціцца.
Вешаць нос — тое, што і павесіць нос (гл. павесіць).
Вешаць сабак на каго — нагаворваць, звальваць што‑н. на каго‑н.
Вешаць ярлык — неабгрунтавана абвінавачваць каго‑н., няправільна, шаблонна ацэньваць, характарызаваць чыё‑н. дзеянне, учынак.
Хоць тапор вешай — пра цяжкае, нясвежае паветра ў памяшканні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́шаць ’надаваць каму-небудзь вісячае становішча’; ’схіляць што-небудзь’ (КТС, БРС, Бяльк.), рус. вешать, укр. ві́шати, польск. wieszać, в.-луж. wěšeć, чэш. věšeti, славац. vešať, славен. (o)béšati, серб.-харв. ве̏шати ’тс’. Прасл. věšati (< věsjati) з’яўляецца дзеясловам ітэратыўнага значэння, утвараемым ад věsiti; параўн. весіць, вісець (гл.). Гл. таксама Сразнеўскі, 1, 493; Голуб-Копечны, 417; Шанскі, 1, В, 83; КЭСРЯ, 79.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́шатьI несов. ве́шаць;
◊
ве́шать го́лову ве́шаць (апуска́ць) галаву́;
ве́шать соба́к (на кого-л.) ве́шаць саба́к (на каго-небудзь);
ве́шать нос ве́шаць (апуска́ць) нос;
хоть топо́р ве́шай хоць тапо́р ве́шай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́шанне ср. ве́шание; см. ве́шаць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)