ве́чны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ве́чны ве́чная ве́чнае ве́чныя
Р. ве́чнага ве́чнай
ве́чнае		 ве́чнага ве́чных
Д. ве́чнаму ве́чнай ве́чнаму ве́чным
В. ве́чны (неадуш.)
ве́чнага (адуш.)		 ве́чную ве́чнае ве́чныя (неадуш.)
ве́чных (адуш.)
Т. ве́чным ве́чнай
ве́чнаю		 ве́чным ве́чнымі
М. ве́чным ве́чнай ве́чным ве́чных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ве́чны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ве́чны ве́чная ве́чнае ве́чныя
Р. ве́чнага ве́чнай
ве́чнае		 ве́чнага ве́чных
Д. ве́чнаму ве́чнай ве́чнаму ве́чным
В. ве́чны (неадуш.)
ве́чнага (адуш.)		 ве́чную ве́чнае ве́чныя (неадуш.)
ве́чных (адуш.)
Т. ве́чным ве́чнай
ве́чнаю		 ве́чным ве́чнымі
М. ве́чным ве́чнай ве́чным ве́чных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ве́чны, -ая, -ае.

1. Які існуе заўсёды, спрадвеку; які не перастае існаваць.

Вечная матэрыя.

Вечныя снягі.

Вечная слава героям.

2. Бестэрміновы.

Перадаць баявы сцяг на вечнае захаванне.

3. Які пастаянна паўтараецца.

Вечныя спрэчкі.

◊

Заснуць вечным сном (кніжн.) — памерці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які існуе заўсёды, не мае ні пачатку ні канца (у часе). Вечная матэрыя. // Які не перыстае існаваць. Вечныя снягі. Вечная мёрзлага. // Не абмежаваны тэрмінам. Акт на вечнае карыстанне зямлёй.

2. Які пастаянна паўтараецца, бесперастанны. Вечныя спрэчкі.

•••

Вечны агонь гл. агонь.

Вечны рухавік гл. рухавік.

Вечнае пяро гл. пяро.

Вечная гісторыя гл. гісторыя.

Вечная памяць гл. памяць.

Вечны спакой гл. спакой.

Заснуць вечным сном гл. заснуць.

На векі вечныя гл. век.

Спаць вечным сном гл. спаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фо́кус², -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Лоўкі прыём, заснаваны на падмане зроку, увагі пры дапамозе хуткага і ўмелага руху, спрыту.

Дзіўны ф.

2. перан. Выдумка, хітрасць.

3. звычайна мн., перан. Капрызы, прычуды (разм.).

Вечныя фокусы з ядой.

|| прым. фо́кусны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Фокуснае мастацтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пе́кальнік ’той, хто адпраўляе ў пекла’ (Рам.), смал. пеке́льнік ’памагаты д’ябла’, укр. пеке́льник ’д’ябал, жыхар пекла’. Запазычана з польск. piekielnik ’д’ябал; асуджаны на вечныя пакуты; бязбожнік; скандаліст’ < ст.-чэш. pekelník ’д’ябал; пракляты чалавек у пекле’ са зменай націску пад уплывам пе́кла, параўн. пяке́льны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́чтавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да мачты. Мачтавы ліхтар.

2. З якога робяць мачты. Мачтавы лес. □ Пушча — гэта плямёны асілкаў-дубоў, Што сышліся на вечныя сходкі дуброў; Гэта мачтавых сосен бары-гушчары, Цёмны лог, дзе пасуцца дзікі і зубры. Куляшоў.

мачтавы́, ‑о́га, м.

Матрос, які нясе службу на мачце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́чный в разн. знач. ве́чны;

переда́ть в ве́чное по́льзование перада́ць у ве́чнае карыста́нне;

ве́чные спо́ры ве́чныя спрэ́чкі;

◊

ве́чная сла́ва ве́чная сла́ва;

ве́чный поко́й ве́чны спако́й;

ве́чная па́мять ве́чная па́мяць;

ве́чное перо́ ве́чнае пяро́;

спать ве́чным сном спаць ве́чным сном;

на ве́ки ве́чные на ве́кі ве́чныя.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

снег, -у, М сне́зе, мн. снягі́, -о́ў, м.

Атмасферныя ападкі ў выглядзе крышталікаў лёду, а таксама суцэльная маса такіх ападкаў, што пакрывае зямлю.

Выпаў першы с.

○

Вечныя снягі — снег на вяршынях высокіх гор.

◊

Патрэбен як леташні снег — зусім не патрэбен (разм., неадабр.).

Як снег на галаву — раптоўна, нечакана (разм.).

|| памянш. сняжо́к, -жку́, м.

|| прым. снегавы́, -а́я, -о́е і сне́жны, -ая, -ае.

Снегавая хатка (зробленая са снегу). Снегавая нагрузка (нагрузка на будынкі, якую стварае снежнае покрыва). Снежныя заносы.

Снежная белізна (падобная на снег).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́кла, -а, н.

1. Паводле рэлігійна-містычных уяўленняў — месца, дзе церпяць вечныя пакуты душы памерлых грэшнікаў.

У чорта ў пекле.

Лезці раней за бацьку ў пекла (прымаўка: паспешліва і недарэчна ўмешвацца ў чые-н. справы, апярэджваючы каго-, што-н.; разм., іран.)

2. Моцная гарачыня, спёка (разм.).

Не сядзі на самым пекле.

Трапіць у самае п. (перан.: у гарачае месца бою, у разгар злосных спрэчак і пад.).

3. перан. Пра нясцерпныя ўмовы жыцця, іншыя ўмовы, стан.

П. вайны.

Душэўнае п.

|| прым. пяке́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)