ве́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., вядзе́цца; вёўся, вяла́ся, вяло́ся; вядзіся; незак.
1. Адбывацца, ажыццяўляцца, праводзіцца.
Вядзецца барацьба за высокую якасць прадукцыі.
Вядзецца шырокае жыллёвае будаўніцтва.
2. Гадавацца, даваць прыплод.
У нас свінні добра вядуцца.
3. безас. Быць звычаем, падтрымлівацца.
Так у нас здаўна вядзецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́сціся
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
вядзе́цца |
вяду́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вё́ўся |
вялі́ся |
| ж. |
вяла́ся |
| н. |
вяло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вядзі́ся |
вядзі́цеся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ве́сціся несов.
1. безл. (быть в обычае) вести́сь;
як у нас вядзе́цца — как ведётся у нас;
2. разг. вести́сь;
у яго́ вялі́ся пчо́лы — у него́ вели́сь пчёлы;
3. (протекать — о разговоре) вести́сь;
4. (постепенно возвращаться к одной и той же теме) враща́ться;
спрэ́чкі вялі́ся вако́л аднаго́ пыта́ння — пре́ния враща́лись вокру́г одного́ вопро́са;
5. (идти, проводиться дальше) продолжа́ться;
рабо́та вядзе́цца паспяхо́ва — рабо́та продолжа́ется успе́шно;
6. страд. вести́сь; уводи́ться, увлека́ться; тяну́ться; см. ве́сці 1, 2;
◊ у ці́хім бало́це чэ́рці вяду́цца — посл. в ти́хом о́муте че́рти во́дятся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́сціся, вядзецца; пр. вёўся, вялася, вялося; заг. вядзіся; незак.
1. Адбывацца, ажыццяўляць, праводзіцца. Вядзецца барацьба за высокую якасць прадукцыі. Вядзецца шырокае жыллёвае будаўніцтва. □ Страляніна была моцная і інтэнсіўная. Здавалася, што яна вядзецца недзе зусім непадалёку. М. Ткачоў. Пачынаючы з гэтага дня, работы на канале вяліся ўжо штодзённа. Краўчанка. // Прадаўжацца, працягвацца. Жанчына ўздыхала І шаптала: «Вам як знаёмаму па шчырасці скажу...» Хаця знаёмства ў іх не так даўно вялося, Адразу тут каля акна і пачалося. Корбан. Вось так гамонка ў іх вялася У зручны выпадак не раз. Колас.
2. Жыць; пладзіцца, размнажацца. Калісьці зубры вяліся па ўсёй Еўропе. В. Вольскі. Пад стрэхамі ляпіліся ластаўкі, вераб’і, у дуплах вяліся шпакі. Чарнышэвіч. // Гадавацца, даваць прыплод. [Мацвей:] — У мяне свінні, на яго ліха, не вядуцца: падгладзіш крыху, то возьме і прыхварэе. Лобан.
3. Быць, мецца ў наяўнасці. Бацька гаспадарыў, дык і хлеб вёўся. Якімовіч. Кавалачак сала ў нас яшчэ вядзецца, а скончыцца — перабудзем дзён колькі на хлебе. Пальчэўскі.
4. безас. Быць звычаем, падтрымлівацца. Нас знаёміла Зося і ўсіх нас вяла, Як пры [сустрэчах] вялося, у дом да стала. Куляшоў. Як звычайна вядзецца ў такіх разах, першымі з’яўляліся меней значныя асобы. Колас.
5. Зал. да весці (у 1, 2, 4 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вясьці ’весці, цягнуць’ (КТС, Бяльк., Касп., міёр., З нар. сл.), вясьці́сь ’весціся, быць, паводзіцца, устанавіцца звычаю’ (Бяльк.). Да ве́сці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уводи́ться страд.
1. ве́сціся; выво́дзіцца; адво́дзіцца; заво́дзіцца;
2. кра́сціся; зво́дзіцца, адбіва́цца; см. уводи́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ручы́цца ’весціся; добра гадавацца, пладзіцца’; (звычайна з адмоўем) ’удавацца, шанцаваць; надарацца’ (ТСБМ), ручы́ць ’ідзе ў руку, шанцуе (у жывёлагадоўлі)’ (маладз., Янк. Мат.). Да рука (гл.), параўн. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вести́сь несов.
1. в разн. знач. ве́сціся;
как ведётся у нас як у нас вядзе́цца;
у него́ вели́сь пчёлы у яго́ вялі́ся пчо́лы;
ведётся бесе́да вядзе́цца (ідзе́, адбыва́ецца) гу́тарка;
2. страд. ве́сціся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нейтра́льны, -ая, -ае.
1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да дзяржаў, што ваююць.
Нейтральная краіна.
2. перан. Які не становіцца на чый-н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.).
Заняць нейтральную пазіцыю.
3. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі (спец.).
Н. раствор.
4. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (спец.).
Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часціцай.
○
Нейтральная зона (паласа), нейтральныя воды — такія, на якіх, згодна з пагадненнем, не павінны весціся ваенныя дзеянні, размяшчацца ваенныя сілы.
|| наз. нейтра́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ручы́цца, ру́чыцца; незак.
Разм.
1. Весціся; добра гадавацца, пладзіцца. Даніла — хлопец станавіты, Марына — болей бы такіх. Пайшло дабро ручыцца ў іх. Колас. А каты Заблоцкім ручацца .. От каб гэтак, як каты, авечкі ручыліся. Калюга. Як гаспадар каля жывёлы мучыцца, то жывёла ручыцца. Прыказка.
2. (звычайна з адмоўем). Удавацца, шанцаваць; надарацца. Убачыць усё хацеў Ахрэма, ды ніяк не ручылася сустрэча. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)