ва́ртасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ва́ртасць |
ва́ртасці |
| Р. |
ва́ртасці |
ва́ртасцей
ва́ртасцяў |
| Д. |
ва́ртасці |
ва́ртасцям |
| В. |
ва́ртасць |
ва́ртасці |
| Т. |
ва́ртасцю |
ва́ртасцямі |
| М. |
ва́ртасці |
ва́ртасцях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ва́ртасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Каштоўнасць, цана грашовага знака.
Аблігацыя вартасцю ў дзесяць рублёў.
2. Кошт чаго-н. у грашовых адзінках.
Вызначыць в. рэчы.
3. Колькасць грамадска неабходнай працы, затрачанай на вытворчасць тавару і ўвасобленай у гэтым тавары (спец.).
Прыбавачная в.
Спажывецкая в.
Менавая в.
Закон вартасці.
|| прым. ва́ртасны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).
Вартасныя паказчыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́ртасць ж.
1. (ценность) досто́инство ср.; цена́;
абліга́цыя ~цю ў дзе́сяць рублёў — облига́ция досто́инством в де́сять рубле́й;
2. эк. сто́имость;
прыба́вачная в. — приба́вочная сто́имость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́ртасць, ‑і, ж.
1. Каштоўнасць, цана (пра грашовыя знакі, цэнныя паперы). Аблігацыя вартасцю ў дзесяць рублёў.
2. Кошт чаго‑н. у грашовых адзінках. Ацэначная камісія вокам прыкідвала вартасць пазвожанай маёмасці. Скрыган.
3. Спец. Грамадска неабходная праца, затрачаная на вытворчасць тавару і ўвасобленая ў гэтым тавары. Закон вартасці.
4. перан. Станоўчая якасць, важнасць; значэнне. Іншы раз здараецца, што недаацэнка або пераацэнка мастацкіх вартасцей твора вядзе да парушэння перспектывы літаратурнага працэсу. Шкраба. Вайны прайшоў я полымя і змрок. І мне вядома добра міру вартасць. Зарыцкі. // часцей мн. З’явы, прадметы, якія маюць вялікае значэнне. — Чалавек жыве дзеля дабра, для служэння праўдзе, каб ствараць нейкія вартасці жыцця і каб быць карысным для іншых, — сказаў Турсевіч. Колас.
•••
Прыбавачная вартасць — частка вартасці тавару, якая ствараецца працай наёмных рабочых і прысвойваецца эксплуататарскімі класамі.
Спажывецкая вартасць — здольнасць тавару задавальняць якую‑н. патрэбу пакупніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́ртасць (Шат., Нас., Шпіл., Гарэц.; КЭС, лаг.; Інстр. III, БРС). Укр. ва́ртісць. Запазычанне з польск. wartość ’тс’ (ад warty; гл. ва́рты). Гл. Кюнэ, Poln., 113. Гэта версія нам здаецца больш верагоднай (зыходзячы з агульнай сітуацыі), чым тая, якую прапануе Рудніцкі (319) (вытворнае ад ва́рты на ўсх.-слав. глебе).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
менавы́, -а́я, -о́е.
Заснаваны на абмене.
М. гандаль.
Менавая вартасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сто́имость ж.
1. эк. ва́ртасць, -ці ж.;
потреби́тельная сто́имость спажыве́цкая ва́ртасць;
менова́я сто́имость менава́я ва́ртасць;
приба́вочная сто́имость прыба́вачная ва́ртасць;
2. (цена) кошт, род. ко́шту м., ва́ртасць, -ці ж.;
сто́имость произво́дства ва́ртасць вытво́рчасці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
капіта́л, -у, м.
1. Вартасць, якая ў выніку выкарыстання наёмнай рабочай сілы прыносіць прыбавачную вартасць.
Прамысловы к.
Фінансавы к.
Пераменны к.
Пастаянны к.
2. звычайна мн. Грошы, вялікая сума грошай (разм.).
Купіў бы, ды капіталаў не хапае.
◊
Мёртвы капітал — каштоўнасці, маёмасць, якія не прыносяць даходу́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыба́вачны, ‑ая, ‑ае.
Які з’яўляецца прыбаўкай (у 2 знач.); дадатковы. Прыбавачная плата.
•••
Прыбавачная вартасць гл. вартасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыба́вачны эк. приба́вочный;
~ная ва́ртасць — приба́вочная сто́имость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)