вако́льны, -ая, -ае.
1. Размешчаны вакол.
Вакольныя нівы.
2. Які ляжыць у баку ад самага кароткага шляху.
Вакольная дарога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вако́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
вако́льны |
вако́льная |
вако́льнае |
вако́льныя |
| Р. |
вако́льнага |
вако́льнай
вако́льнае |
вако́льнага |
вако́льных |
| Д. |
вако́льнаму |
вако́льнай |
вако́льнаму |
вако́льным |
| В. |
вако́льны (неадуш.)
вако́льнага (адуш.) |
вако́льную |
вако́льнае |
вако́льныя (неадуш.)
вако́льных (адуш.) |
| Т. |
вако́льным |
вако́льнай
вако́льнаю |
вако́льным |
вако́льнымі |
| М. |
вако́льным |
вако́льнай |
вако́льным |
вако́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
вако́льны
1. окружа́ющий, окре́стный;
~ныя вёскі — окре́стные дере́вни;
2. око́льный, кру́жный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вако́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Размешчаны наўкола. Вакольныя нівы. □ Адсюль добра відны вакольныя вёскі, зялёныя палі з лугамі, лес за сялом. Каваль.
2. Які ляжыць у баку ад самага кароткага шляху, кружны. Ехаць вакольнай дарогай. □ [Мужчыны] выйшлі на Жукаву вуліцу, каб абагнуць рынак і вакольным шляхам спусціцца на Лог. Гартны.
3. у знач. наз. вако́льнае, ‑ага, н. Навакольнае асяроддзе. У некаторых апавяданнях наглядаецца чулае, індывідуальнае ўспрыманне ўсяго вакольнага. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кру́жный разг. кружны́; вако́льны;
кру́жным путём а) кружно́й даро́гай; б) перен. вако́льным шля́хам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
навакольны, акалічны, ваколічны, вакольны
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Атачы́ць ’акружыць’ (Гарэц.). У рускай пашырана на захадзе, укр. оточити, польск. otoczyć ’тс’, чэш. otočiti, славац. otočiť ’акружыць, павярнуць, пакрыць, абвязаць’, славен. otočati ’акружаць’. Дзеяслоў точити засведчаны ў ст.-рус. у значэнні ’гнаць, ездзіць’, аналагічныя значэнні вядомыя сучаснай чэшскай і славацкай мовам, дзе таксама дзеяслоў točiti ўказвае на вакольны, кругавы рух, паварот. Гэта значэнне і было, відаць, першасным для пашыранага цяпер у шэрагу славянскіх моў значэння слова атачыць ’акружыць’. Улічваючы адзінкавасць беларускага прыкладу, можна меркаваць пра яго запазычаны (відаць, з польскай) характар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)