ва́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца; незак.
1. Вызначаць сваю вагу шляхам узважвання.
2. Праяўляць жаданне, намервацца зрабіць што-н. (разм.).
В. ударыць кіем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́жыцца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ва́жуся |
ва́жымся |
| 2-я ас. |
ва́жышся |
ва́жыцеся |
| 3-я ас. |
ва́жыцца |
ва́жацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ва́жыўся |
ва́жыліся |
| ж. |
ва́жылася |
| н. |
ва́жылася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ва́жачыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ва́жыцца I несов.
1. (определять свой вес путём взвешивания) взве́шиваться;
2. страд. ве́шаться, взве́шиваться; отве́шиваться; см. ва́жыць 1
ва́жыцца II несов., разг. норови́ть, намерева́ться;
в. ўда́рыць — норови́ть (намерева́ться) уда́рить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; незак.
1. Вызначаць сваю вагу шляхам узважвання.
2. Разм. Праяўляць жаданне, намервацца зрабіць што‑н. Былі моманты, калі Саўка важыўся вярнуцца назад, каб расказаць Цімоху ўсю праўду. Колас.
3. Абл. Адважвацца, асмельвацца. [Марына Паўлаўна] заўважыла, што стары хоча запытаць нешта, ды не важыцца. Зарэцкі.
4. Зал. да важыць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́жыцца 1 ’вагацца, хістацца’ (Мат. Гом.). Да важыць (гл.).
Ва́жыцца 2 ’ўзважвацца; адважвацца, рашацца’ (Гарэц.); ’спрабаваць’ (Шн., 142). Да важыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нава́жыцца, -ва́жуся, -ва́жышся, -ва́жыцца; зак., з інф.
Намерыцца нешта зрабіць, рашыцца на што-н.
Н. сказаць праўду.
Н. пераехаць у другі горад.
|| незак. нава́жвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́шатьсяII несов., возвр., страд. (на весах) ва́жыцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
отве́шиваться страд.
1. адва́жвацца, ва́жыцца;
2. адве́швацца; см. отве́шивать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Важґа́цца 1 ’прагінацца’ (гук ґ выбухны) (З нар. сл.): «кладка важгаецца». Да вага (?). Магчыма, кантамінацыя ва́жыцца ’вагацца, хістацца’ (Мат. Гом.) і вагацца. Параўн. рус. провеситься, серб.-харв. ва́гнути узважыць’ і ’прагнуцца’.
Важга́цца 2. Гл. важдацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́жыць ’вымяраць вагу’ і іншыя значэнні (БРС, Мал., Гарэц., Шпіл., Яруш., Грыг., Зн. дыс.), на падставе якіх утварыліся шматлікія лексемы; гл. важыльны, важок, важка, важнік, важное, важыўшчык, важыцца і інш., гл. таксама вага́. Польск. ważyć, чэш. vážiti, в.-луж. wažić, славац. vážit ’тс’. Рус. важить пераважна зах. (Даль, 1, 159–160). Паўдн.-слав. мовы дзеяслова з ж < г не ведаюць. Можна меркаваць, што ўсх.-слав. важыць — запазычанне з зах.-слав. моў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)