бяро́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
1. гл. бяроза.
2. Травяністая расліна сямейства бярозкавых з павойным сцяблом і белымі ці ружовымі кветкамі.
|| прым. бяро́зкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бяро́зка I ж., уменьш.-ласк. берёзка
бяро́зка II ж. вьюно́к м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяро́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
1. Памянш. да бяроза; невялікая бяроза.
2. Травяністая расліна сямейства бярозкавых з белымі ці ружовымі кветкамі і павойным сцяблом. Сашнік лёгка шчоўкнуў у мяккі грунт, пераплецены паўзучай бярозкай і хвашчом, падобным на маладыя елачкі. Якімовіч. [Дзяўчаты] хутка пасоўваліся па баразёнках, завіхаючыся з капаніцамі і выбіраючы рукамі свірэпку, пырнік, завілістую бярозку з ружовымі і белымі кветкамі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бяро́зка ’расліна бярозка палявая, Convolvulus arvensis L.’ (Кіс.). Рус. берёзка, укр. бере́зка, бері́зка ’тс’. Да бяро́за (гл.): лісточкі бярозкі могуць нагадваць лісточкі некаторых відаў маладой бярозы. Але не выключаецца, што тут маем назву ад кораня са значэннем ’плясці, аплятаць’: *bеrezъka (усх.-слав.) < *berz‑ ’аплятаць’ < *ob‑verz‑ (дэкампазіцыя) да слав. *verz‑: *vьrz‑ ’вязаць, плясці’. Так Краўчук, Белар. лекс., 85. З фанетычных меркаванняў не пераконвае Мельнічук, Мовознавство, 1962, № 2, 21 (дэфармацыя назваў тыпу берлозга́).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бяро́за, -ы, мн. -ы, -ро́з, ж. і бярэ́зіна, -ы, мн. -ы, -зі́н, ж.
Лісцевае дрэва з белай карой, а таксама драўніна гэтага дрэва.
Б. — не пагроза: дзе стаіць, там і шуміць (прыказка).
|| памянш. бяро́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
|| прым. бяро́завы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вьюно́к м., бот. бяро́зка, -кі ж.;
полево́й вьюно́к бяро́зка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
худасо́чны, -ая, -ае.
1. Схуднелы, змарнелы.
Худасочная жанчына.
2. Пра расліны: слабы, кволы.
Худасочная бярозка.
|| наз. худасо́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
берёзка уменьш.-ласк. бяро́зка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скалану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Задрыжаць, затрэсціся; страсянуцца, здрыгануцца.
Бярозка ад удару скаланулася.
2. Уздрыгнуць.
С. ад холаду.
3. перан. Моцна захвалявацца.
Сэрца маё скаланулася ад непрыемнай весткі.
|| незак. скалана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Віту́ха ’матавіла’ (Шат.; КЭС, лаг.; Інстр. II); ’дошчачка для снавання красён’ (Шатал.); ’пустазелле, бярозка, Convolvulus’ (З нар. сл.); ’фасоля, якая ўецца’ (Мат. Гом.). Рус. обвива́льница, польск. powój ’бярозка, Convolvulus’. Да віць, віты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)