былы́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. былы́ была́я было́е былы́я
Р. было́га было́й
было́е		 было́га былы́х
Д. было́му было́й было́му былы́м
В. былы́ (неадуш.)
было́га (адуш.)		 былу́ю было́е былы́я (неадуш.)
былы́х (адуш.)
Т. былы́м было́й
было́ю		 былы́м былы́мі
М. былы́м было́й былы́м былы́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адчужэ́нне, -я, н.

1. гл. адчужаць.

2. Спыненне або адсутнасць блізкіх адносін паміж кім-н., аддаленне, адасабленне.

А. былых сяброў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэграда́цыя, ‑і, ж.

Паступовая страта былых добрых якасцей; заняпад. Дэградацыя глебы. Дэградацыя культуры.

[Лац. degradatio — зніжэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

следапы́т, -а, М -пы́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто добра распазнае сляды, высочвае каго-н. па слядах.

Паляўнічы-с.

Разведчык-с.

2. Той, хто шукае сляды былых гістарычных падзей.

Юныя следапыты накіраваліся ў паход па месцах баявой славы.

|| прым. следапы́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апазна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што (афіц.).

1. Пазнаць па якіх-н. прыметах, адзнаках.

А. у знаёмых брата былых суседзяў.

А. свае рэчы.

2. Устанавіць тоеснасць асобы або рэчы пры судовым следстве.

А. мёртвага.

|| незак. апазнава́ць, -наю́, -нае́ш, -нае́; -наём, -наяце́, -наю́ць; наз. апазнава́нне, -я, н.

|| наз. апазна́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Рэстыту́цыя ’аднаўленне былых парушаных правоў’ (ТСБМ). Ст.-бел. реституция ’зварот забранай уласнасці’ < ст.-польск. restytucyja ’тс’ < лац. restĭtūtio ’аднаўленне; аднаўленне ў правах’ < restĭtuo ’вяртаю; аднаўляю’ (Булыка, Лекс. запазыч., 77).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гірса́, ‑ы, ж.

Пустазелле сямейства злакавых. Сягоння не пазнаць Былых палос, разор, Дзе толькі рос палын Ды горкі хлеб з гірсою. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэстыту́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. У грамадзянскім праве — аднаўленне былых парушаных правоў з кампенсацыяй страт.

2. Здольнасць жывога арганізма аднаўляць страчаныя часткі.

[Лац. restitutio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

часоваабавя́заны, ‑ая, ‑ае.

У выразе: часоваабавязаныя сяляне гл. селянін. / у знач. наз. часоваабавя́заны, ‑ага, м. Часоваабавязаныя, так называлі цяпер былых прыгонных, няспынна бунтавалі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

семі́ты, -аў, адз. семі́т, -а, М -мі́це, м.

Група блізкіх па мовах народаў, былых або цяперашніх насельнікаў паўднёва-заходняй Азіі і паўночнай Афрыкі, да якіх адносяцца старажытныя вавіланяне, асірыйцы, фінікійцы і іншыя, а таксама сучасныя народы: арабы, яўрэі, сірыйцы, эфіопы.

|| ж. семі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. семі́цкі, -ая, -ае і семіты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)