бу́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Утвараць глухі адрывісты гук.
Усю ноч бухаюць гарматы.
2. З сілай стукаць, удараць, падаць.
Б. у дзверы.
Б. аб зямлю.
|| зак. і аднакр. бу́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| звар. бу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. бу́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бу́хаць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
бу́хаю |
бу́хаем |
| 2-я ас. |
бу́хаеш |
бу́хаеце |
| 3-я ас. |
бу́хае |
бу́хаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
бу́хаў |
бу́халі |
| ж. |
бу́хала |
| н. |
бу́хала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
бу́хай |
бу́хайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
бу́хаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бу́хаць несов., разг.
1. (с шумом бросать, выплёскивать, ударять) бу́хать, у́хать;
2. (издавать сильный, глухой звук) бу́хать, гро́хать;
3. (большое количество, всё сразу) бу́хать, у́хать;
1-3 см. бу́хнуць I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бу́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да бухнуць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бу́хаць ’удараць; кідаць; стукаць; падаць; крычаць (пра птушак) і г. д.’ Рус. бу́хать, укр. бу́хати, польск. buchać, чэш. bouchati, серб.-харв. бухнути, балг. бу́хам і г. д. Прасл. *buxati (ад выклічніка *bux!; гукапераймальнае). Гл. Бернекер, 97; Праабражэнскі, 1, 56; Фасмер, 1, 255; Слаўскі, 1, 48; Рудніцкі, 276; БЕР, II, 93; падрабязна Смаль-Стоцкі, Приміт., 142–143. Наўрад ці трэба лічыць самастойнымі ўтварэннямі (як гэта ў Бернекера, 97) *buxati ’крычаць’ і *buxati ’біць, удараць’. Таксама, паколькі тут гукапераймальныя асновы, не трэба шукаць і.-е. роднасныя сувязі (як гэта ў Фасмера, 1, 255). Няпэўна Махэк₂, 62, які зыходным лічыць *bukati, а *buxati — гэта «інтэнсіўная» форма (*buk‑s‑ati). Параўн. бухцець, бухто́рыць (гл. пад бухцець).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забу́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць бухаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баба́хать несов., разг. баба́хаць, ба́хаць, бу́хаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адбу́хаць, ‑ае; зак.
Разм. Скончыць бухаць; адгрукаць. Гармата адбухала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пару́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Бухаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́ханне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. бухаць, а таксама гукі гэтага дзеяння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)