буто́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Пупышка кветкі.
Бутоны цюльпанаў.
|| прым. буто́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
буто́н, ‑а, м.
Пупышка кветкі; кветка, якая яшчэ не распусцілася. Ты ведаеш апавяданне са школьнай хрэстаматыі, як хлопчык раскрываў пупышкі, бутоны кветак, каб яны хутчэй зацвілі на клумбе. Колас. Раптам Антосю кінуўся ў вочы цэлы рад яблынь, на якіх дзе-нідзе пачыналі раскрывацца ружовыя бутоны. Стаховіч.
[Фр. bouton.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Буто́н. Рус. буто́н, укр. буто́н. Запазычанне з франц. мовы: франц. bouton ’тс’ (да bouter ’расці, набракаць’). Фасмер, 1, 253; Шанскі, 1, Б, 238.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ча́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (спец.).
Вонкавая частка лісцікаў калякветніка, якая ахоўвае бутон і вяночак кветкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пу́пінак ’малы круглы чалавечак’ (слонім., Нар. словатв.), пупянок ’сасок грудзей’ (карэл., пін., Шатал.), пу́пэнок ’бутон; страўнік у птушак’ (Сл. Брэс.); сюды ж укр. пу́пінок ’бутон; маленькі агурок’, рус. пупёночкы ’саскі грудзей’, пу́пень ’драўляная затычка ў лодцы’. Да пуп (гл.), параўн. паралельныя ўтварэнні балг. пупу́няк ’вельмі малы чалавек; маленькае колца’ (БЕР, 5, 857, ад пуп), макед. пупунок ’пупышка, бутон; каробачка (бавоўны і інш.)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́нчык ’круглы смажаны ў тлушчы піражок’ (ТСБМ), по́нчка ’булачка’ (Сцяшк. МГ), укр. по́нчик, рус. по́нчик ’тс’. З польск. pączek ’пончык, пышка’, ад першаснага ’пупышка, бутон’, што ў сваю чаргу ад pąk ’пупышка, бутон’ — да pękać ’трэскацца, лопацца’ (Банькоўскі, 2, 520).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́нчка ’пухір, бурбалка’ (Сцяшк. Сл.). З польск. pączek ’пупышка, бутон’. Гл. пончык.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пі́плух, nirtyx ’бутон кветкі’ (Растарг.). Відаць, роднаснае лексеме птушка < пупышка пры ад’ідэацыі пухнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)