бук, -а і -у, мн. -і, -аў, м.

1. -а. Вялікае лісцевае дрэва з гладкай светла-шэрай карой і цвёрдай драўнінай.

Пасадзіць б.

2. -у. Драўніна гэтага дрэва.

Зуб’е ў граблях з буку.

|| прым. бу́кавы, -ая, -ае.

Б. лес.

Сямейства букавых (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Бу́к

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Бу́к
Р. Бу́ка
Д. Бу́ку
В. Бу́к
Т. Бу́кам
М. Бу́ку

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бу́к

‘драўніна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. бу́к
Р. бу́ку
Д. бу́ку
В. бу́к
Т. бу́кам
М. бу́ку

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бу́к

‘дрэва’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бу́к бу́кі
Р. бу́ка бу́каў
Д. бу́ку бу́кам
В. бу́к бу́кі
Т. бу́кам бу́камі
М. бу́ку бу́ках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бук (род. бу́ка, (о древесине и собир.) бу́ку) м., бот. бук

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бук​I бот. бук, род. бу́ка и (о древесине и собир.) бу́ку м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бук​II м., обл.

1. (щёлок для стирки белья) луг, род. лу́гу м.;

2. (кадка для бучения) жлу́кта, -та ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бук, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Вялікае лісцевае дрэва сямейства букавых з гладкай светла-шэрай карой, цвёрдай драўнінай і пахучым лісцем. / ‑у; у знач. зб. Нарэзаць буку.

2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. Абцасы з буку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бук 1 ’дрэва Fagus’. Рус. бук, укр. бук, польск. buk, чэш. buk, балг. бук, серб.-харв. бӳк. Параўн. таксама ц.-слав. боукы, серб.-харв. бӳква, славен. búkev, bȗkva, ст.-чэш. bukev ’бук’ і г. д. Старое славянскае запазычанне з германскіх моў. Параўн. гоц. bōka, ст.-ісл. bók, ст.-в.-ням. buohha, якія роднасныя лац. fāgus, грэч. φηγός (гл. пад бузіна́). Падрабязней гл. Фасмер, 1, 234–235 (там і літ-ра).

Бук 2 ’месца, куды падае вада з млынавая кола, ад чаго дно робіцца глыбокім’ (Яшкін), ’назва шырокіх і глыбокіх месцаў на рацэ, глыбокае месца на возеры, яма’ (КЭС), бу́ка ’глыбокае месца ў рацэ’ (Яшкін). Параўн. рус. дыял. бук ’глыбокае месца пад колам млына; глыбокае месца ў рацэ, вір’, бу́ко́ви́ще ’тс’, бу́ковище ’абвал, абрыў’. Бясспрэчна, ад гукапераймальнага дзеяслова *bukati. Параўн. бу́кта, бу́хта 2, буко́та 2, бу́чаё.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Усві́ж-Бу́к

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Усві́ж-Бу́к
Р. Усві́ж-Бу́ка
Д. Усві́ж-Бу́ку
В. Усві́ж-Бу́к
Т. Усві́ж-Бу́кам
М. Усві́ж-Бу́ку

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)