бу́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, буд, ж.
1. Крытая скурай або брызентам карэта, брычка, воз і пад.
2. Верх над карэтай, брычкай.
3. Шалаш, будан.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Бу́да
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Бу́да |
| Р. |
Бу́ды |
| Д. |
Бу́дзе |
| В. |
Бу́ду |
| Т. |
Бу́дай Бу́даю |
| М. |
Бу́дзе |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Буда́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Буда́ |
| Р. |
Буды́ |
| Д. |
Будзе́ |
| В. |
Буду́ |
| Т. |
Будо́й Будо́ю |
| М. |
Будзе́ |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бу́да
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бу́да |
бу́ды |
| Р. |
бу́ды |
бу́д |
| Д. |
бу́дзе |
бу́дам |
| В. |
бу́ду |
бу́ды |
| Т. |
бу́дай бу́даю |
бу́дамі |
| М. |
бу́дзе |
бу́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бу́да I ж.
1. (крытая повозка) киби́тка;
2. (в повозке) верх м.
бу́да II ж., уст. (вид лесных промыслов) бу́да
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бу́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Верх, пакрыццё воза, брычкі, карэты і пад. [Сімон] ужо хацеў загадаць, каб закладалі фаэтон і ставілі буду. Самуйлёнак.
2. Крыты дарожны воз. Балаголаўская буда адляскала коламі па лясной дарозе, выехала на палявы прастор і ўжо набліжалася да маіх родных аселіц. Сабаленка.
3. Шалаш, будан. Іншы раз стаўлялі ў лесе свае буды цыганы. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бу́да ’кібітка, верх павозкі; буда, пакрыццё ад дажджу над возам; будан, панура і да т. п.; крыты вазок’ (Нас., Касп., Шат., Бесар., Бяльк., Янк. II, БРС, Яшкін). Вядомае з XVI ст. (Булыка, Запазыч.) у значэнні лясная смалакурня; будка’. З іншым націскам буда́ ’тс’ (Др.-Падб.), ’будка для сабакі’ (Сцяшк. МГ), ’будка над ямай, дзе ляжыць бульба’ (Сцяшк.), ’будан; дрэнны жылы будынак’ (слаўг., Яшкін). Вытворнае: бу́дка. Рус. бу́да, бу́дка, укр. бу́да, бу́дка. Запазычанне з польск. buda ’тс’, а гэта з с.-в.-ням. būde (buode). Аб польскім слове падрабязна Лер-Сплавінскі, JP, 22, 111 і наст. Гл. таксама Слаўскі, 1, 48; Кохман, Kontakty, 104; Фасмер, 1, 230; Бернекер, 96; Праабражэнскі, 1, 50; Шанскі, 1, Б, 211; Шалудзька, Нім., 23; Рыхардт, Poln., 37; Кюнэ, Poln., 47. Рудніцкі, 234 (услед за Р. Смаль–Стоцкім), думае пра непасрэднае запазычанне з с.-в.-ням. Вельмі няпэўнай з’яўляецца версія (Махэк₂, 61–62) пра паходжанне слав. *buda ад слав. (!) *budovati (< *oborudovati). Да с.-в.-ням. buode і яго герм. сувязей гл. Клюге, 108 (пад Bude).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бу́да-кашалё́ўскі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бу́да-кашалё́ўскі |
бу́да-кашалё́ўская |
бу́да-кашалё́ўскае |
бу́да-кашалё́ўскія |
| Р. |
бу́да-кашалё́ўскага |
бу́да-кашалё́ўскай бу́да-кашалё́ўскае |
бу́да-кашалё́ўскага |
бу́да-кашалё́ўскіх |
| Д. |
бу́да-кашалё́ўскаму |
бу́да-кашалё́ўскай |
бу́да-кашалё́ўскаму |
бу́да-кашалё́ўскім |
| В. |
бу́да-кашалё́ўскі бу́да-кашалё́ўскага |
бу́да-кашалё́ўскую |
бу́да-кашалё́ўскае |
бу́да-кашалё́ўскія |
| Т. |
бу́да-кашалё́ўскім |
бу́да-кашалё́ўскай бу́да-кашалё́ўскаю |
бу́да-кашалё́ўскім |
бу́да-кашалё́ўскімі |
| М. |
бу́да-кашалё́ўскім |
бу́да-кашалё́ўскай |
бу́да-кашалё́ўскім |
бу́да-кашалё́ўскіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бу́да-кашалёўскі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бу́да-кашалёўскі |
бу́да-кашалёўская |
бу́да-кашалёўскае |
бу́да-кашалёўскія |
| Р. |
бу́да-кашалёўскага |
бу́да-кашалёўскай бу́да-кашалёўскае |
бу́да-кашалёўскага |
бу́да-кашалёўскіх |
| Д. |
бу́да-кашалёўскаму |
бу́да-кашалёўскай |
бу́да-кашалёўскаму |
бу́да-кашалёўскім |
| В. |
бу́да-кашалёўскі (неадуш.) бу́да-кашалёўскага (адуш.) |
бу́да-кашалёўскую |
бу́да-кашалёўскае |
бу́да-кашалёўскія (неадуш.) бу́да-кашалёўскіх (адуш.) |
| Т. |
бу́да-кашалёўскім |
бу́да-кашалёўскай бу́да-кашалёўскаю |
бу́да-кашалёўскім |
бу́да-кашалёўскімі |
| М. |
бу́да-кашалёўскім |
бу́да-кашалёўскай |
бу́да-кашалёўскім |
бу́да-кашалёўскіх |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Бу́да-Сафі́еўка
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Бу́да-Сафі́еўка |
| Р. |
Бу́да-Сафі́еўкі |
| Д. |
Бу́да-Сафі́еўцы |
| В. |
Бу́да-Сафі́еўку |
| Т. |
Бу́да-Сафі́еўкай Бу́да-Сафі́еўкаю |
| М. |
Бу́да-Сафі́еўцы |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)