бры́тва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
Прылада для галення.
Электрычная б.
◊
Язык як брытва — пра здольнасць востра, дасціпна гаварыць.
|| прым. бры́твенны, -ая, -ае.
Б. прыбор.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бры́тва
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бры́тва |
бры́твы |
| Р. |
бры́твы |
бры́тваў |
| Д. |
бры́тве |
бры́твам |
| В. |
бры́тву |
бры́твы |
| Т. |
бры́твай
бры́тваю |
бры́твамі |
| М. |
бры́тве |
бры́твах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бры́тва ж. бри́тва;
◊ язы́к як б. — язы́к как бри́тва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бры́тва, ‑ы, ж.
Прылада для брыцця. Бяспечная брытва. Электрычная брытва.
•••
Язык як брытва гл. язык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бры́тва (БРС, Бяльк., Сцяшк. МГ). Укр. бри́тва, рус. бри́тва, польск. brzytwa, чэш. břitva, ст.-слав. бритва, балг. бри́тва, серб.-харв. бри̏тва і г. д. Прасл. *britva ’тс’ (утварэнне суфіксам ‑tva ад дзеяслова *briti, гл. брыць). Гл. Слаўскі, 1, 47; Брукнер, 46; Фасмер, 1, 214; БЕР, 1, 79; асабліва Махэк₂, 74.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
то́чаны, -ая, -ае.
1. Які натачылі¹, востры.
Точаная брытва.
2. Які вытачылі.
Крэсла на точаных ножках.
3. перан. 3 правільнымі, прыгожа акрэсленымі лініямі (пра рысы твару, фігуру і пад.).
Т. профіль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
памазо́к, ‑зка, м.
Невялічкі пэндзаль або іншае прыстасаванне для намазвання, змазвання чаго‑н. — У мяшку ёсць напагатове .. брытва, памазок у меднай паляўнічай гільзе, ну і кавалак мыла. Паслядовіч. Перад.. [чалавекам] стаяла бляшанка з клейстарам і памазком. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прытупе́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прытупеў, крыху затупіўся. Прытупелая брытва.
2. перан. Які страціў адчувальнасць, стаў менш успрыімлівым. Каля самай капліцы да прытупелых ужо, але ўсё ж музыканцкіх вушэй Багдана даняслося быццам бы нейкае гудзенне. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
За́хва ’прыстасаванне для прымацавання лодкі падчас рыбалкі (калы, убітыя на глыбокім месцы ракі)’ (Касп.). З суфіксам ‑ва ўтвараюцца некаторыя назвы меса, прылад: пратва ’месца для прання’, брытва, кочва ’выкачанае месца’ (Сцяцко, Афікс. наз., 34). Аднак элемент зах‑ не тлумачыцца. Магчыма, тут сувязь з захватваць (як пошва ’навалачка’ з пашыць, пашываць), менш верагодна сувязь з захаваў. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)