бра́це (звательная форма) см. брат

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бра́це,

Разм. Ласкавы зварот да мужчыны, хлопчыка. [Лабановіч:] — Дык што, браце Янка: узрадуемся і ўзвяселімся. Няхай адступіцца ад нас ліха, а добра пачатае няхай дабром і скончыцца. Колас. У шпіталь едзем, — сказаў.. [Грыцко] спакойным голасам, — у шпіталь, браце. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брат, -а, М бра́це, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Сын у адносінах да іншых дзяцей гэтых жа бацькоў.

Родны б.

2. Усякі чалавек, якога яднае з тым, хто гаворыць, агульнасць радзімы, інтарэсаў, становішча, умоў і пад.

Браты па зброі.

3. Форма сяброўскага звароту да мужчыны (разм.).

4. К бра́це. Ласкавы зварот да мужчыны, дарослага хлопца (разм.).

У шпіталь ездзіў, б.?

5. Член рэлігійнай абшчыны, брацтва (у 2 знач.); манах.

◊

Ваш брат (разм.) — вы і на вас падобныя.

На брата (разм.) — на кожнага.

Свой брат (разм.) — пра чалавека аднолькавага стану, становішча.

|| памянш.-ласк. бра́цік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.) і брато́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м. (да 3 знач.).

|| прым. бра́тні, -яя, -яе (да 1 знач.) і бра́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бра́т

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бра́т браты́
Р. бра́та брато́ў
Д. бра́ту брата́м
В. бра́та брато́ў
Т. бра́там брата́мі
М. бра́це брата́х
Кл. бра́це -

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

цма́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Прыцмокваць губамі, языком, выказваючы захапленне або незадаволенасць чым-н. —

Ну і стрэльба ж у цябе, браце! — цмакаў бывалы паляўнічы.

|| наз. цма́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дапато́пны, -ая, -ае (разм.).

1. Вельмі даўні, які нібыта існаваў да міфічнага біблейскага патопу.

Дапатопная жывёліна.

2. Старамодны, устарэлы (жарт., іран.).

Д. фасон.

У цябе, браце, нейкая дапатопная мэбля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

клі́чны, -ая, -ае.

1. Які выражае заклік, загад і розныя пачуцці.

К. сказ.

Клічная інтанацыя.

2. Які выражае зварот да асобы, прадмета (пра форму, склон назоўніка, напр.: браце, дружа, куме).

К. склон.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сабра́т, -а, М -бра́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Блізкі таварыш па занятку, па родзе дзейнасці.

С. па зброі.

2. перан. Хто-, што-н. у шэрагу падобных істот, з’яў (разм.).

Не горшы за сваіх сабратаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адшліфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; зак., што.

1. Апрацаваць шляхам шліфавання. Адшліфаваць дэталь. // Зрабіць роўным, гладкім.

2. перан. Згладзіць шурпатасці мовы, стылю. Нічога, нічога, браце Брыль! — заспакойваў яго старшыня. — Дапамажы, браце, правесці нам работу ў асноўным, а ўжо дэталі адшліфуем мы самі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зазна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Заганарыцца, заважнічаць. — Зазнаўся, браце, зазнаўся. Гэта ж за гэтулькі часу ні разу не зайсці. Сергіевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)