ба́чыць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ба́чу |
ба́чым |
| 2-я ас. |
ба́чыш |
ба́чыце |
| 3-я ас. |
ба́чыць |
ба́чаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ба́чыў |
ба́чылі |
| ж. |
ба́чыла |
| н. |
ба́чыла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ба́чачы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Слі́жба ‘колькасць’: ніколі не бачыла такой сліжбы людзей (Мат. Гом.). Калі гэта не памылка пры запісе, гл. сці́жба, то верагодней за ўсё кантамінацыя апошняга і лічба ‘лік, колькасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нягі́дны ’дрэнны, шкодны’ (Касп.), ’чорт, нячысцік’: «Нябожчыца Міхасіха бачыла нявіднага» (Гарэцкі), сюды ж нягоднік ’нягоднік’ (Касп.). Украінізм? Параўн. укр. негідний ’няварты, паганы, агідны, брыдкі’, негіднік ’нягоднік’, аднак геаграфія слова пярэчыць такому дапушчэнню. Відаць, кантамінацыя нягодны і агідны (гл. агіда, гідзіць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зага́дана, безас. у знач. вык.
Аддадзен загад. Ідзі, куды загадана. □ — Загадана ўручыць вам ультыматум. Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́днік, ‑а, м.
Той, хто займаецца зводніцтвам. А зводнік зводдаль наглядае, Як пры дзяўчыне хлопец тае. Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спруцяне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Скарчанелы, застылы. [Чырвонаармеец і дзяўчынка] прайшлі паўз таго немца, і яна бачыла яго, доўгага, спруцянелага. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паямчэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑ае; зак.
Разм. Зрабіцца ёмкім, ямчэйшым. [Жана:] — Сонька твая, бачыла неяк, паямчэла апошнім часам, пасталела. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падлама́цца, ‑ломіцца; зак.
Зламацца, надламацца знізу. Ножка крэсла падламалася. □ Крылы [лебедзя] урэшце падламаліся, Галава ў ваду апусцілася. Багдановіч. // Падагнуцца ад слабасці, стомы і інш. (звычайна пра ногі). Лежачы ў кювеце, .. [Галя] бачыла, як гарэлі машыны, бачыла, як у аднаго салдата, што адбягаў ад машыны, падламаліся ногі, і ён упаў на брук. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знакамі́ты, ‑ая, ‑ае.
Шырока вядомы; славуты. Шмат на свеце гарадоў Самых знакамітых, Толькі Мінск заўжды дамоў Цягне, як магнітам. Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасве́тлы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Радасны, шчаслівы. [Жонка:] — Бачыла я калі прасветлую гадзіну? Чорны. Няма яму прасветлай часіны ні дома, ні ў наймах. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)