балю́чы, -ая, -ае.

1. Які выклікае адчуванне фізічнага болю.

Б. ўкол.

2. Пашкоджаны хваробай, раненнем.

Балючая нага.

3. перан. Які прычыняе душэўныя хваляванні; найбольш хвалюючы.

Балючае пытанне.

|| наз. балю́часць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балю́чы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. балю́чы балю́чая балю́чае балю́чыя
Р. балю́чага балю́чай
балю́чае		 балю́чага балю́чых
Д. балю́чаму балю́чай балю́чаму балю́чым
В. балю́чы (неадуш.)
балю́чага (адуш.)		 балю́чую балю́чае балю́чыя (неадуш.)
балю́чых (адуш.)
Т. балю́чым балю́чай
балю́чаю		 балю́чым балю́чымі
М. балю́чым балю́чай балю́чым балю́чых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

балю́чы

1. (связанный с ощущением боли) больно́й;

б. па́лец — больно́й па́лец;

2. прям., перен. боле́зненный; (о душевных переживаниях — ещё) мучи́тельный;

~чая апера́цыя — боле́зненная опера́ция;

~чыя ўспамі́ны — мучи́тельные воспомина́ния;

3. перен. больно́й;

◊ ~чае ме́сца — больно́е ме́сто;

~чае пыта́нне — больно́й вопро́с;

наступі́ць на б. мазо́ль — наступи́ть на больну́ю мозо́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

балю́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Пашкоджаны хваробай, раненнем. Вавілыч і партызаны, якія прыходзілі яму на дапамогу, паспелі адскочыць крокаў на сотню, аднак балючая нага садоўніка пашкодзіла ўсяму. Кулакоўскі.

2. Які выклікае адчуванне фізічнага болю. Балючы ўкол. // Які сведчыць пра боль; пакутны. Балючым енкам прагучэў самотны крык арла ў вышыні. Самуйлёнак.

3. перан. Які прычыняе душэўныя хваляванні, неспакой. — Добра, тата, добра, — адказала Таня, каб хутчэй закончыць гэтую балючую размову. Шамякін. // Які выяўляецца ў рэзкай форме. Андрэй чакаў нейкага адказу, магчыма, самага балючага рэагавання. Кулакоўскі. // Вельмі важны, найбольш хвалюючы. [Дзяўчынкі] спяшаюцца выкласці самае балючае — у іх класе ёсць яшчэ вучні з дрэннымі паводзінамі. «Маладосць». // Які цяжка адбіваецца на чым‑н. Была скончана пачатковая школа, але далейшы лёс хлопчыка апынуўся ў тупіку: працяг вучобы патрабаваў грашовых затрат, балючых для сялянскай гаспадаркі. У. Калеснік.

•••

Балючае месца гл. месца.

Балючае пытанне гл. пытанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паку́тліва-балю́чы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. паку́тліва-балю́чы паку́тліва-балю́чая паку́тліва-балю́чае паку́тліва-балю́чыя
Р. паку́тліва-балю́чага паку́тліва-балю́чай
паку́тліва-балю́чае		 паку́тліва-балю́чага паку́тліва-балю́чых
Д. паку́тліва-балю́чаму паку́тліва-балю́чай паку́тліва-балю́чаму паку́тліва-балю́чым
В. паку́тліва-балю́чы (неадуш.)
паку́тліва-балю́чага (адуш.)		 паку́тліва-балю́чую паку́тліва-балю́чае паку́тліва-балю́чыя (неадуш.)
паку́тліва-балю́чых (адуш.)
Т. паку́тліва-балю́чым паку́тліва-балю́чай
паку́тліва-балю́чаю		 паку́тліва-балю́чым паку́тліва-балю́чымі
М. паку́тліва-балю́чым паку́тліва-балю́чай паку́тліва-балю́чым паку́тліва-балю́чых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шчымлі́ва-балю́чы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. шчымлі́ва-балю́чы шчымлі́ва-балю́чая шчымлі́ва-балю́чае шчымлі́ва-балю́чыя
Р. шчымлі́ва-балю́чага шчымлі́ва-балю́чай
шчымлі́ва-балю́чае		 шчымлі́ва-балю́чага шчымлі́ва-балю́чых
Д. шчымлі́ва-балю́чаму шчымлі́ва-балю́чай шчымлі́ва-балю́чаму шчымлі́ва-балю́чым
В. шчымлі́ва-балю́чы (неадуш.)
шчымлі́ва-балю́чага (адуш.)		 шчымлі́ва-балю́чую шчымлі́ва-балю́чае шчымлі́ва-балю́чыя (неадуш.)
шчымлі́ва-балю́чых (адуш.)
Т. шчымлі́ва-балю́чым шчымлі́ва-балю́чай
шчымлі́ва-балю́чаю		 шчымлі́ва-балю́чым шчымлі́ва-балю́чымі
М. шчымлі́ва-балю́чым шчымлі́ва-балю́чай шчымлі́ва-балю́чым шчымлі́ва-балю́чых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Сца ’сліна, асца’ (калінк., Сл. ПЗБ), ’балючы сверб падэшвы нагі’ (Нас.). Гл. асца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

боле́зненный

1. (нездоровый) прям., перен. хвараві́ты, кво́лы;

2. (сопряжённый с болью) балю́чы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мучи́тельный паку́тлівы; (причиняющий боль) балю́чы; (ужасный) страшэ́нны; (невыносимый) нясце́рпны; (адский) пяке́льны;

мучи́тельное сомне́ние паку́тлівае (страшэ́ннае) сумне́нне;

мучи́тельный ка́шель балю́чы (страшэ́нны) ка́шаль;

мучи́тельная жа́жда нясце́рпная (страшэ́нная) сма́га;

мучи́тельная боль пяке́льны (нясце́рпны, страшэ́нны) боль.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наму́ляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.

Трэннем пашкодзіць, пакінуць балючы след на целе. Намуляць шыю. Намуляць бок. □ За дзень я намуляў ногі, і цяпер падэшвы пякло як агнём. Чыгрынаў. [Людзі] скідалі ўюкі і мяшкі, што намулялі плечы. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)