балю́чы, -ая, -ае.

1. Які выклікае адчуванне фізічнага болю.

Б. ўкол.

2. Пашкоджаны хваробай, раненнем.

Балючая нага.

3. перан. Які прычыняе душэўныя хваляванні; найбольш хвалюючы.

Балючае пытанне.

|| наз. балю́часць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балю́чы

1. (связанный с ощущением боли) больно́й;

б. па́лец — больно́й па́лец;

2. прям., перен. боле́зненный; (о душевных переживаниях — ещё) мучи́тельный;

~чая апера́цыя — боле́зненная опера́ция;

~чыя ўспамі́ны — мучи́тельные воспомина́ния;

3. перен. больно́й;

◊ ~чае ме́сца — больно́е ме́сто;

~чае пыта́нне — больно́й вопро́с;

наступі́ць на б. мазо́ль — наступи́ть на больну́ю мозо́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

балю́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Пашкоджаны хваробай, раненнем. Вавілыч і партызаны, якія прыходзілі яму на дапамогу, паспелі адскочыць крокаў на сотню, аднак балючая нага садоўніка пашкодзіла ўсяму. Кулакоўскі.

2. Які выклікае адчуванне фізічнага болю. Балючы ўкол. // Які сведчыць пра боль; пакутны. Балючым енкам прагучэў самотны крык арла ў вышыні. Самуйлёнак.

3. перан. Які прычыняе душэўныя хваляванні, неспакой. — Добра, тата, добра, — адказала Таня, каб хутчэй закончыць гэтую балючую размову. Шамякін. // Які выяўляецца ў рэзкай форме. Андрэй чакаў нейкага адказу, магчыма, самага балючага рэагавання. Кулакоўскі. // Вельмі важны, найбольш хвалюючы. [Дзяўчынкі] спяшаюцца выкласці самае балючае — у іх класе ёсць яшчэ вучні з дрэннымі паводзінамі. «Маладосць». // Які цяжка адбіваецца на чым‑н. Была скончана пачатковая школа, але далейшы лёс хлопчыка апынуўся ў тупіку: працяг вучобы патрабаваў грашовых затрат, балючых для сялянскай гаспадаркі. У. Калеснік.

•••

Балючае месца гл. месца.

Балючае пытанне гл. пытанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сца ’сліна, асца’ (калінк., Сл. ПЗБ), ’балючы сверб падэшвы нагі’ (Нас.). Гл. асца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

боле́зненный

1. (нездоровый) прям., перен. хвараві́ты, кво́лы;

2. (сопряжённый с болью) балю́чы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мучи́тельный паку́тлівы; (причиняющий боль) балю́чы; (ужасный) страшэ́нны; (невыносимый) нясце́рпны; (адский) пяке́льны;

мучи́тельное сомне́ние паку́тлівае (страшэ́ннае) сумне́нне;

мучи́тельный ка́шель балю́чы (страшэ́нны) ка́шаль;

мучи́тельная жа́жда нясце́рпная (страшэ́нная) сма́га;

мучи́тельная боль пяке́льны (нясце́рпны, страшэ́нны) боль.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наму́ляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.

Трэннем пашкодзіць, пакінуць балючы след на целе. Намуляць шыю. Намуляць бок. □ За дзень я намуляў ногі, і цяпер падэшвы пякло як агнём. Чыгрынаў. [Людзі] скідалі ўюкі і мяшкі, што намулялі плечы. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бале́сны, ‑ая, ‑ае.

Абл.

1. Хваравіты (у 1 знач.). [Дзядзька Прахор] быў балесны і заўсёды, зашыўшыся ў куток, курыў і кашляў. Сабаленка.

2. Які адбываецца з болем, выкліканы болем, балючы. Здалося? Не, не здалося. У цішыні раптам прагучаў балесны стогн. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

больно́й

1. прил. (подверженный болезни) хво́ры; (связанный с ощущением боли) балю́чы;

больно́й челове́к хво́ры чалаве́к;

больно́е се́рдце хво́рае сэ́рца;

больно́й па́лец балю́чы па́лец;

больно́й дизентери́ей хво́ры на дызентэры́ю (крыва́ўку);

2. прил., перен. (уязвимый) балю́чы; (болезненно переживаемый) хво́ры; (слабый) сла́бы́;

больно́е самолю́бие хво́рае самалю́бства;

больно́е ме́сто сла́бае ( слабо́е) ме́сца;

больно́й вопро́с балю́чае пыта́нне;

3. сущ. хво́ры, -рага м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

балю́ча,

1. Прысл. да балючы (у 2, 3 знач.).

2. безас. у знач. вык., каму-чаму і з інф. Пра фізічны і душэўны боль. Калі мы падышлі да рэчкі, узышло сонца, і снег так заблішчаў, што ажно вачам стала балюча. Хомчанка. Было сорамна, брыдка і балюча да слёз, што ў такі адказны момант не здолеў [Даміра] стрымаць сябе. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)