балга́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. балга́рскі балга́рская балга́рскае балга́рскія
Р. балга́рскага балга́рскай
балга́рскае		 балга́рскага балга́рскіх
Д. балга́рскаму балга́рскай балга́рскаму балга́рскім
В. балга́рскі (неадуш.)
балга́рскага (адуш.)		 балга́рскую балга́рскае балга́рскія (неадуш.)
балга́рскіх (адуш.)
Т. балга́рскім балга́рскай
балга́рскаю		 балга́рскім балга́рскімі
М. балга́рскім балга́рскай балга́рскім балга́рскіх

Крыніцы: piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

балга́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Балгарыі, балгараў. // Які знаходзіцца ў Балгарыі. Балгарская Акадэмія навук. // Выраблены ў Балгарыі. Балгарскія сувеніры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

балга́ры, -аў, адз. -га́рын, -а, м.

Паўднёваславянскі народ, які складае асноўнае насельніцтва Балгарыі.

|| ж. балга́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. балга́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

венге́ра-балга́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. венге́ра-балга́рскі венге́ра-балга́рская венге́ра-балга́рскае венге́ра-балга́рскія
Р. венге́ра-балга́рскага венге́ра-балга́рскай
венге́ра-балга́рскае		 венге́ра-балга́рскага венге́ра-балга́рскіх
Д. венге́ра-балга́рскаму венге́ра-балга́рскай венге́ра-балга́рскаму венге́ра-балга́рскім
В. венге́ра-балга́рскі (неадуш.)
венге́ра-балга́рскага (адуш.)		 венге́ра-балга́рскую венге́ра-балга́рскае венге́ра-балга́рскія (неадуш.)
венге́ра-балга́рскіх (адуш.)
Т. венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскай
венге́ра-балга́рскаю		 венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскімі
М. венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскай венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

белару́ска-балга́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. белару́ска-балга́рскі белару́ска-балга́рская белару́ска-балга́рскае белару́ска-балга́рскія
Р. белару́ска-балга́рскага белару́ска-балга́рскай
белару́ска-балга́рскае		 белару́ска-балга́рскага белару́ска-балга́рскіх
Д. белару́ска-балга́рскаму белару́ска-балга́рскай белару́ска-балга́рскаму белару́ска-балга́рскім
В. белару́ска-балга́рскі (неадуш.)
белару́ска-балга́рскага (адуш.)		 белару́ска-балга́рскую белару́ска-балга́рскае белару́ска-балга́рскія (неадуш.)
белару́ска-балга́рскіх (адуш.)
Т. белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскай
белару́ска-балга́рскаю		 белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскімі
М. белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскай белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

болга́рский балга́рскі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

грэка-...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. грэчаскі, напр.: грэка-лацінскі, грэка-балгарскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Дава́льны: дав. скл. Параўн. укр. дава́льний (відмінок). Аналагічным утварэннем з’яўляецца і рус. да́тельный (падеж). Калька грэч. або лац. назвы. Для рус. мовы Фасмер (1, 485) лічыць зыходным лац. casus dativus, якое калькуе грэч. δοτική (πτῶσις). Паводле Шанскага (1, Д, Е, Ж, 17), у рус. мове гэта запазычанне са ст.-слав. мовы, дзе сустракаецца ў перакладзе Граматыкі Іаана Дамаскіна, які зрабіў Іаан, экзарх балгарскі (дательный). У ст.-слав. мове дательныи з грэч.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крест в разн. знач. крыж, род. кры́жа м.;

О́бщество Кра́сного Креста́ и Кра́сного Полуме́сяца Тавары́ства Чырво́нага Кры́жа і Чырво́нага Паўме́сяца;

Петро́в крест бот. тае́мнік;

болга́рский крест (вид вышивки) балга́рскі крыж;

◊

поста́вить крест паста́віць крыж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́рац, ‑рцу, м.

1. Трапічная расліна сямейства перцавых, а таксама яе плады ў выглядзе зярнят з горкім смакам і моцным пахам, якія ўжываюцца як прыправа. Чорны перац.

2. Агародная расліна сямейства паслёнавых, а таксама яе плады ў выглядзе струкоў, якія ўжываюцца як ежа і прыправа. Балгарскі перац. Чырвоны перац. □ — Першымі, вядома, прышкандыбаюць Мяцёлкіны, — сказала Антаніна Арцёмаўна, прымерваючыся, дзе б паставіць фаршыраваны перац. Васілёнак.

3. Парашок з высушаных пладоў гэтых раслін, які ўжываецца як прыправа.

4. перан. Разм. Пра задзірлівага, з’едлівага чалавека. «Ах, і стрэмка ты, дзядзько Яўтух! — думаў я, слухаючы ўсё гэта. — Перац!» Бялевіч.

•••

Даць (задаць) перцу гл. даць.

Падсыпаць перцу гл. падсыпаць.

У горы жыць ды з перцам есці гл. жыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)