бага́ч
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бага́ч |
багачы́ |
| Р. |
багача́ |
багачо́ў |
| Д. |
багачу́ |
багача́м |
| В. |
багача́ |
багачо́ў |
| Т. |
багача́м |
багача́мі |
| М. |
багачу́ |
багача́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бага́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Чалавек, які валодае вялікім багаццем.
2. (з вялікай літары). Народнае свята ўраджаю, якое адзначаюць восенню.
Б. з агарода прагнаў, ды ў гумно загнаў (прыказка).
|| ж. бага́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Бага́ч II, -ча́ м., рел. Рождество́ Пресвято́й Богоро́дицы
бага́ч I, -ча́ м. бога́ч, богате́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бага́ч, ‑а, м.
1. Той, хто валодае вялікім багаццем. Вось гуляе багач, Аж палац той дрыжыць. Купала. Багачы і панства, Нашы «дабрадзеі»! Мы на суд вас клічам, Каты вы, зладзеі! Колас. Падрослых хлопчыкаў .. [ўдовы] аддавалі ў пастушкі. Дачок — багачам у служанкі. Бядуля. / у іран. ці жарт. ужыв. Пра небагатага чалавека.
2. Уст. Свята ўвосень, 8 верасня. — Пойдзем, сынок, на багача ў Мікалаеўку, — сказала маці, праслухаўшы бацькава пісьмо. Якімовіч. Прыйшоў багач — кідай рагач, бяры сявеньку ды сёй памаленьку. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бага́ч, бога́ч ’агонь’ (палес., Маш.), ’агонь, вогнішча, касцёр (палес., вусн. паведамл. Краўчука: разложы́ багачу́ погріцца), агонь, што дабываеце крэсівам’ (палес., вусн. паведамл. Краўчука). Слова амаль што знікла. Укр. бага́ч, бога́ч ’агонь, вогнішча, касцёр’. Бясспрэчна, звязана з укр. бага́ття ’агонь’ (гл. Маш., 159). Народная этымалогія тлумачыць назву багач тым, што агонь можа зрабіць багата шкоды, унясе багата маёмасці (гл. Маш., там жа; таксама ўласныя запісы. — Р. К.). Патабня (ЖСт, 1891, 111, 117) лічыць, што ў аснове назвы ляжыць міфалагічнае ўяўленне агню багацеем, і параўноўвае з гэтым уяўленне ў Рыгведзе Агні-домаўладыкі валадаром багаццяў. Сюды ж бага́ч, бага́тнік ’свята 8.IX’ (Шат., Інстр. II).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́й
‘багач; гаварун, пустамеля’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ба́й |
ба́і |
| Р. |
ба́я |
ба́яў |
| Д. |
ба́ю |
ба́ям |
| В. |
ба́я |
ба́яў |
| Т. |
ба́ем |
ба́ямі |
| М. |
ба́ю |
ба́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бага́тнік, ‑а, м.
Уст. Тое, што і багач (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бага́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Жан. да багач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
толстосу́м прост. багаты́р, -ра́ м., бага́ч, -ча́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бага́туха, ‑і, ДМ ‑тусе, ж.
Уст. Тое, што і багач (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)