ба́віцца, ба́ўлюся, ба́вішся, ба́віцца; незак. (разм.).
1. Затрымлівацца дзе-н.
Б. ў суседкі.
2. Праводзіць дзе-н. час, гуляць, забаўляцца.
Б. на рэчцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ба́віцца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ба́ўлюся |
ба́вімся |
| 2-я ас. |
ба́вішся |
ба́віцеся |
| 3-я ас. |
ба́віцца |
ба́вяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ба́віўся |
ба́віліся |
| ж. |
ба́вілася |
| н. |
ба́вілася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ба́ўся |
ба́ўцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ба́вячыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ба́віцца несов., разг.
1. заде́рживаться;
то́лькі до́ўга там не ба́ўся — то́лько до́лго там не заде́рживайся;
2. (развлекаться, проводить время в развлечениях) забавля́ться, развлека́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ба́віцца, баўлюся, бавішся, бавіцца; незак.
Разм.
1. Доўга затрымлівацца дзе‑н., марудзіць. — Ты не баўся, дачушка, — папрасіла маці, калі Ганна выйшла. Гартны.
2. Знаходзіцца дзе‑н., праводзіць час. Улетку цэлымі днямі бавіўся на рэчцы. Бачыла. // Гуляць, забаўляцца. І ўсюды — ці дзядзька працуе, ці бавіцца з дзецьмі — ён бясконца добры і ласкавы. Клімковіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ба́віцца 1 ’бавіцца, марудзіць, затрымлівацца; забаўляцца’, сюды ж ба́віць (Шат., Касп., Бяльк., Нас., Выг. дыс.), баві́цца ’праводзіць час без справы’ (Бір. Дзярж.). Ст.-бел. бавити ’затрымліваць’, ’марудзіць’ (Нас. гіст.; параўн. Бярында, 101: продо́лжую, ба́влю). Прасл. baviti (ст.-рус. бавити, рус. ба́вить, укр. ба́вити ’забаўляць’, польск. bawić, чэш. baviti, балг. ба́вя ’забаўляю’ і г. д.) — стары каўзатыў да byti (гл. быць). Гл. Траўтман, 40–42; Фасмер, 1, 101, 260; Слаўскі, 1, 28; Бернекер, 46–47. Прасл. byti: baviti, магчыма, першапачаткова земляробскі тэрмін, параўн. Гірт, Gram., I, 82. Адносна вакалізма ў *baviti параўн. Курыловіч, L’apophonie, 325. Сюды ба́ўны ’марудны’ (Гарэц.), ба́ўна ’марудна’ (Др.-Падб., Гарэц.). Параўн. і ўкр. (букавін.) ба́вно ’паволі’, якое, аднак, Жылко (Нариси, 234) лічыць старым усх.-слав. прыслоўем.
Ба́віцца 2 ’займацца чым-небудзь’ (Нас.). Гэта значэнне ўжо ў ст.-бел. мове (гл. Нас. гіст.; Бярында, 17, 21, 33, 59 і наст.). Ст.-польск. bawić займацца чым-небудзь’, серб.-харв. ба̏вити се ’тс’. Відаць, у беларускай мове гэта запазычанне з польскай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заба́віцца, -ба́ўлюся, -ба́вішся, -ба́віцца; зак.
1. Затрымацца дзе-н. даўжэй, чым меркавалася; запазніцца.
З. ў горадзе.
2. Загуляцца.
Дзяўчынка забавілася лялькамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераба́віцца 1, ‑баўлюся, ‑бавішся, ‑бавіцца; зак.
Разм. Сяк-так пражыць, абысціся некаторы час без чаго‑н.; перабіцца (у 2 знач.).
пераба́віцца 2, ‑баўлюся, ‑бавішся, ‑бавіцца; зак.
Разм. Пераадольваючы цяжкасці, пераправіцца ў іншае месца. Перабавіцца праз лінію фронту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аба́ва ’маруджанне’ (КЭС). Гл. бавіцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праба́віцца, ‑баўлюся, ‑бавішся, ‑бавіцца; зак.
Разм.
1. Прабыць доўга, затрымацца дзе‑н. Да самага вечара прабавіліся лыжнікі ў пятай брыгадзе. Сіняўскі.
2. Зак. да прабаўляцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
препровожда́ться страд.
1. адпраўля́цца; пасыла́цца;
2. право́дзіцца, суправаджа́цца;
3. право́дзіцца; ба́віцца; см. препровожда́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)