аўча́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Работнік, які даглядае авечак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аўча́р
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
аўча́р |
аўчары́ |
| Р. |
аўчара́ |
аўчаро́ў |
| Д. |
аўчару́ |
аўчара́м |
| В. |
аўчара́ |
аўчаро́ў |
| Т. |
аўчаро́м |
аўчара́мі |
| М. |
аўчару́ |
аўчара́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аўча́р, ‑а, м.
Чалавек, які даглядае авечак; авечы пастух.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аўча́р ’пастух’, (БРС, Бяльк., КЭС, лаг.), гаўчар (Сцяшк.)., ст.-бел. овчаръ, укр. вівчарь, рус. овчар, польск. owczarz, чэш. дыял. ovčiř, славен. ovčar, серб.-харв. о̀вча̄р, макед. овчар, балг. овчар. Прасл. ovьčar ад ovьka ’авечка’, адносна словаўтварэння гл. Мейе, Études, 213.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гон, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гнаць і гнацца.
2. Праследаванне звера на паляванні. Напрамак гону. □ Гэта былі кудлатыя мясцовыя аўчар[кі], лютыя, але няздатныя для гону. Самуйлёнак.
3. Спец. Паводзіны звера ў час шлюбнага перыяду. Перыяд гону лася.
•••
Бабровыя гоны (уст.) — месца, дзе вадзіліся і лавіліся бабры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аўчуга́н ’аўчарка, сабака, які вартуе авечак’ (Нас.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад аўца па тыпу ваўчуган ’бялізны воўк’, зладзюган ’злодзей’, якім адпавядаюць формы на ‑у́га (‑ю́га): ваўчуга, зладзюга, параўн. Карскі 2-3, 33. Адсутнасць або незафіксаванасць зыходнай формы *аўчу́га, магчыма, указвае на сувязь (частковая калька?) з літ. avìganis ’аўчар’, ’аўчарка’ (Атрэмбскі, Gramatyka, 193, 212).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)