Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ачмуці́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ачмучу́ |
ачму́цім |
| 2-я ас. |
ачму́ціш |
ачму́ціце |
| 3-я ас. |
ачму́ціць |
ачму́цяць |
| Прошлы час |
| м. |
ачмуці́ў |
ачмуці́лі |
| ж. |
ачмуці́ла |
| н. |
ачмуці́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
ачмуці́ |
ачмуці́це |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
ачмуці́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ачмуці́ць сов. одура́чить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ачмуці́ць, ачмучу, ачмуціш, ачмуціць; зак., каго.
Разм. Адурманіць; абдурыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чмуці́ць, чмучу́, чму́ціш, чму́ціць; незак. (разм.).
Баламуціць, дурыць галаву; вярзці бязглуздзіцу.
|| зак. ачмуці́ць, ачмучу́, ачму́ціш, ачму́ціць; ачму́чаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ачмуці́ць адурманіць, абыйсці хітрасцямі, ашукаць’ (Гарэц., Касп.). Да чмуціць ’дурыць’. Гл. чмута.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ачуме́ць (БРС, Шат., Бяльк., КСТ), очумане́ць, ачумі́ць, ’ачмуціць’ (Юрч. Фраз. 2), рус. очуметь ’здурнець, згубіць прытомнасць; разгубіцца’. Няясна. Звязваюць з славен. čum, čuma дрымота’, čuméti ’драмаць; сядзець на кукішках’, серб.-харв. čùmijati, čùmijȃm ’звянуць’, чэш. čuměti ’выступаць, выдавацца’ і ’доўга чакаць’, што ўзыходзяць да асновы čum‑, адносна якой выказваецца меркаванне пра яе роднасць з асновай (s)kum‑, гл. Куркіна, Этимология 1971, 62; пра сербскахарвацкае слова гл. Скок, 1, 341 (да čuma ’чума’); чэш. čuměti ’глядзець з цікавасцю, глядзець дурнем; нерухома, чакаючы нечага, сядзець’. Махэк₂ (108) адносіць да гукапераймальных утварэнняў. Параўн. таксама балг. чуме́я, чаме́я вянуць, сохнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ашукаць, абмануць, абманіць, падмануць, абдурыць, паддурыць, правесці, падвесці, абвесці, звесці, абысці, схітраваць, схітрыць, абхітрыць, перахітрыць, аблічыць, абважыць; абгуляць, падседзець, скруціць, абкруціць, аблытаць, апутаць, нагрэць, абалваніць, абжуліць, зжульнічаць, ачмурыць, ачмуціць (разм.) □ увесці ў зман, абвесці вакол пальца, абкруціць вакол пальца, падвесці пад манастыр, пусціць пыл у вочы, пусціць пылу ў вочы, абуць у лапці
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)