ахіле́саў
прыметнік, прыналежны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ахіле́саў |
ахіле́сава |
ахіле́сава |
ахіле́савы |
| Р. |
ахіле́савага |
ахіле́савай
ахіле́савае |
ахіле́савага |
ахіле́савых |
| Д. |
ахіле́саваму |
ахіле́савай |
ахіле́саваму |
ахіле́савым |
| В. |
ахіле́саў (неадуш.)
ахіле́савага (адуш.) |
ахіле́саву |
ахіле́сава |
ахіле́савы (неадуш.)
ахіле́савых (адуш.) |
| Т. |
ахіле́савым |
ахіле́савай
ахіле́саваю |
ахіле́савым |
ахіле́савымі |
| М. |
ахіле́савым |
ахіле́савай |
ахіле́савым |
ахіле́савых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ахіле́саў, -сава.
У выразе: ахілесава пята (кніжн.) — найбольш слабае месца каго-, чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахіле́саў, ‑ава.
У выразе: ахілесава пята гл. пята.
[Паводле імя міфічнага грэчаскага героя Ахілеса.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ахилле́сов / ахилле́сова пята́ ахіле́сава пята́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сухожи́лие анат. сухажы́лле, -лля ср.;
Ахилле́сово (Ахи́ллово) сухожи́лие анат. Ахіле́сава (Ахі́лава) сухажы́лле;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пята́, -ы́, ДМ пяце́, мн. пя́ты і (зліч. 2, 3, 4) пяты́, пят, ж.
1. Задняя частка ступні, а таксама частка панчохі, шкарпэткі, якая закрывае яе.
Пяты ныюць (ад хадзьбы). Наступаць на пяты каму-н. (таксама перан.; даганяць).
2. Апорная частка чаго-н. (спец.).
П. дзвярэй.
◊
Ахілесава пята (кніжн.) — найбольш слабае месца каго-, чаго-н. [са старажытнагрэч. міфа пра Ахілеса, які меў толькі адно слабае месца на целе — пяту].
Да пят (разм.) — пра вельмі доўгае, амаль да зямлі адзенне, касу.
З (ад) галавы да пят (разм.) — тое, што і з галавы да ног.
Пад пятой каго або чыёй (разм.) — пад прыгнётам, пад уладай.
Па пятах за кім (разм.) — следам за кім-н., не адстаючы (хадзіць, гнацца).
|| прым. пя́тачны, -ая, -ае (да 1 знач.), пя́тавы, -ая, -ае (да 2 знач.) і пя́тны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пята́ в разн. знач. пята́, -ты́ ж.;
пята́ две́ри спец. пята́ дзвярэ́й;
◊
с головы́ до пят ад галавы́ да пят;
по пята́м па пята́х;
под пято́й пад пято́й;
ахилле́сова пята́ ахіле́сава пята́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пята́, ‑ы́, ДМ пяце́; мн. пя́ты (з ліч. 2, 3, 4 пяты́), пят; ж.
1. Задняя частка ступні. Андрэй паглядзеў .. [цётцы Таццяне] услед, як яна ішла па халоднай зямлі босымі нагамі з парэпанымі пятамі. Пестрак. // Частка панчохі або шкарпэткі, якая закрывае гэтую частку ступні. Гэлька, Лявонава дачка, рабіла парцяную панчоху — дарабляла пяту. Баранавых.
2. Спец. Апорная частка чаго‑н. (якая іншы раз устаўляецца ў якую‑н. аснову, гняздо).
•••
Ахілесава пята — пра слабае месца каго‑н. (паводле грэчаскага міфа, Ахілес меў толькі адно слабае месца на целе — пяту, ад раны ў якую і загінуў).
З галавы да пят; ад пят да галавы гл. галава.
Кату па пяту гл. кот.
Наступаць на пяты каму гл. наступаць.
Падмазаць пяты гл. падмазаць.
Пад пятой каго або чыёй — пад уладай, пад прыгнётам.
Па пятах — неадступна, услед (хадзіць).
Сесці на пяты каму гл. сесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пята́ ж.
1. пя́тка, пята́;
2. пята́;
п. касы́ — пята́ косы́;
п. дзвярэ́й — спец. пята́ две́ри;
◊ ахіле́сава п. — ахилле́сова пята́;
па пя́тах — по пята́м;
з галавы́ да пят — с головы́ до пят;
быць пад пято́й — (у каго) быть под башмако́м (у кого);
наступа́ць на пя́ты — наступа́ть на пя́тки;
падма́заць пя́ты — показа́ть (подма́зать) пя́тки;
кату́ па пяту́ — от горшка́ два вершка́;
ко́раткі пя́ты — кишка́ тонка́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недахоп, хіба, брак, няспраўнасць, недаробка, дэфект / прыроджаны: ганьба; загана, вада, завада, агрэх, пахіба, пахібка (разм.); непаладкі (разм., мн.); сказа (абл.); грэх, прарэха, слабасць, слабінка, пляма, памарка, хвароба, балячка, вывіх, мінус (перан.) □ слабы бок, слабае месца, слабая мясціна, цёмны бок, ценявы бок, ахілесава пята
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)