астро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. астро́жны астро́жная астро́жнае астро́жныя
Р. астро́жнага астро́жнай
астро́жнае		 астро́жнага астро́жных
Д. астро́жнаму астро́жнай астро́жнаму астро́жным
В. астро́жны (неадуш.)
астро́жнага (адуш.)		 астро́жную астро́жнае астро́жныя (неадуш.)
астро́жных (адуш.)
Т. астро́жным астро́жнай
астро́жнаю		 астро́жным астро́жнымі
М. астро́жным астро́жнай астро́жным астро́жных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

астро́жны уст. остро́жный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

астро́жны, ‑ая, ‑ае.

Уст.

1. Які мае адносіны да астрога. Астрожны рэжым.

2. у знач. наз. астро́жны, ‑ага, м. Тое, што і астрожнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

астро́г, -а, М -ро́зе, мн. -і, -аў, м.

1. Горад, абнесены частаколам (гіст.).

2. Тое, што і турма (уст.).

|| прым. астро́жны, -ая, -ае (да 2 знач.).

А. рэжым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

остро́жный астро́жны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тюре́мный турэ́мны, астро́жны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

катала́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.

Разм. пагард. Турма, арыштанцкая, месца зняволення. Вядзе Данілу зноў канвой У каталажку ў дом астрожны. Колас. Там, у паліцэйскай каталажцы, здарылася тое, чаго Юрый баяўся. Навуменка.

[Ад «каталаж» замест «такелаж» — снасці, памяшканне для іх на судне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэ́рбер, ‑а, м.

Уст.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — люты трохгаловы сабака са змяіным хвастом, які ахоўваў уваход у падземнае царства.

2. перан. Злосны, люты вартавы. — То павольна! — крыкнуў Нявіднаму чорны астрожны цэрбер і штурхануў яго ў плечы. Колас.

[Ад лац. Cerberus з грэч. Kérberos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

астро́жнік, ‑а, м.

Уст. Той, хто пасаджаны ў астрог (у 1 знач.); арыштант. А ў Лукішках, у Картуз-Бярозе, у пастарунках ды ў падзямеллях звіняць ланцугамі астрожнікі, паміраюць тыя людзі, якія сваю долю гукалі з усходу, якія ленінскую праўду сеялі ў сэрцах заняволеных людзей. Бялевіч. // Астрожны наглядчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

у́нікум, ‑а, м.

Рэдкі, адзіны ў сваім родзе экземпляр (прадмет або чалавек). Завод-унікум. □ Мяфодзій Кірылавіч Задзерынос, пра якога мы, яго былыя падначаленыя, хочам расказаць, можна сказаць, адзіны экземпляр прыроды, унікум. Прокша. Старому Бародку даўно была пара выходзіць на пенсію, але, відаць, яго трымалі на службе як своеасаблівы астрожны унікум. Машара.

[Лац. unicum — адзіны ў сваім родзе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)