аста́нкі
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
аста́нкі |
| Р. |
аста́нкаў |
| Д. |
аста́нкам |
| В. |
аста́нкі |
| Т. |
аста́нкамі |
| М. |
аста́нках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
аста́нкі, -аў (высок.).
Цела нябожчыка або тое, што засталося ад яго цела; прах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аста́нкі ед. нет оста́нки, прах м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аста́нкі, ‑аў; адз. няма.
Цела нябожчыка; прах. Радзіма — гэта і той курганок зямлі, дзе ляжаць астанкі бацькоў, дзядоў і прадзедаў. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аста́нкі ’прах’ (БРС), ’памінкі па нябожчыку’ (Бяльк.). Рус., укр. останки ’прах’, ст.-слав. останъкъ ’астатак’, балг., макед. останка (звычайна ў множным ліку) ’астатак; прах’; серб.-харв. о̀станак, славен. ostânek ’астатак’, ст.-рус. останъкъ ’астатак, спадчына’. Геаграфія і семантыка сведчаць пра магчымасць пашырэння пад стараславянскім уплывам (КЭСРЯ, 315); менш верагодна паралельнае паўднёва-ўсходнеславянскае ўтварэнне. Утворана ад дзеепрыметніка *останъ (КЭСРЯ), які да остати (гл. астацца). Адсюль жа і астанне ’астатак’ (Яруш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прах, -у, м. (высок.).
Астанкі цела чалавека пасля смерці.
◊
Пайсці прахам (разм.) — загінуць, знішчыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́шчы, -аў.
Высахлыя астанкі святых людзей хрысціянскай царквы, якія шануюцца і лічацца цудатворнымі.
◊
Жывыя мошчы — пра вельмі худога, знясіленага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́шчы, ‑аў.
1. Высахлыя астанкі людзей, якія лічацца царквою святымі.
2. перан. Пра вельмі худога, знясіленага чалавека.
•••
Жывыя мошчы — тое, што і мошчы (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мошчы ’высахлыя астанкі людзей, якія лічацца царквою святымі’ (перан.) ’вельмі худы, знясілены чалавек’ (ТСБМ). З рус., ст.-рус. мощи, моща, якія са ст.-слав. мощи ’тс’. Да моча (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
оста́нки
1. аста́нкі, -каў ед. нет; парэ́шткі, -каў разг., ед. нет
2. (остатки) рэ́шткі, -каў ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)