асляпі́ць, асляплю́, асле́піш, асле́піць; асле́плены; зак., каго-што.
1. Зрабіць сляпым.
2. Часова прытупіць зрок святлом.
Яркае сонца асляпіла мяне.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Пазбавіць здольнасці спакойна разважаць, дзейнічаць, разумець што-н.
Злосць асляпіла яго.
4. перан. Зрабіць моцнае ўражанне на каго-н.
Прыгажосць асляпіла нас.
|| незак. асляпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. асляпле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асляпі́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
асляплю́ |
асле́пім |
| 2-я ас. |
асле́піш |
асле́піце |
| 3-я ас. |
асле́піць |
асле́пяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
асляпі́ў |
асляпі́лі |
| ж. |
асляпі́ла |
| н. |
асляпі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
асляпі́ |
асляпі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
асляпі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
асляпі́ць сов., прям., перен. ослепи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асляпі́ць, асляплю, аслепіш, аслепіць; зак., каго-што.
1. Пазбавіць зроку, зрабіць сляпым. // Часова пазбавіць здольнасці бачыць. На ганку.. [Кастуся] адразу асляпіла сонца і гагава ажно закружылася ад чыстага паветра. Галавач. // перан. Зрабіць моцнае ўражанне на каго‑н. Усе гэтыя думкі яскравым святлом пражэктара асвяцілі перад.. [Андрэем] усё жыццё і на нейкі момант асляпілі яго. Галавач.
2. перан. Пазбавіць здольнасці правільна зразумець што‑н., разабрацца ў чым‑н. Злосць, лютая злосць асляпіла, затуманіла розум. Шамякін. Святло радасці захапіла, асляпіла.. [Аксану]. Кавалёў. / у безас. ужыв. І чаму ёй [Марылі] не ведаць было ў п[а]ру пра Івана, чаму не знайшоўся добры чалавек ды не сказаў ёй гэтага, чаму яе самую асляпіла? Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ослепи́ть сов., прям., перен. асляпі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асле́плены прям., перен. ослеплённый; см. асляпі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асляпля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да асляпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асле́плены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад асляпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасляпі́ць, ‑сляплю, ‑слепіш, ‑слепіць; зак., каго-што.
1. Асляпіць усіх, многіх.
2. Зрабіць слепаватымі (пра вочы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асляпле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. асляпляць — асляпіць і асляпляцца — асляпіцца.
2. перан. Няздольнасць правільна меркаваць пра што‑н.; неразуменне таго, што адбываецца, дзеецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)