асе́лы, -ая, -ае.

1. Які зляжаўся, асеў, ушчыльніўся.

А. снег.

А. грунт.

2. Які апусціўся, асеў, апаў.

А. пыл.

Аселая муць.

3. Які жыве пастаянна на адным месцы; проціл. вандроўны.

Аселае насельніцтва.

|| наз. асе́ласць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асе́лы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. асе́лы асе́лая асе́лае асе́лыя
Р. асе́лага асе́лай
асе́лае		 асе́лага асе́лых
Д. асе́ламу асе́лай асе́ламу асе́лым
В. асе́лы (неадуш.)
асе́лага (адуш.)		 асе́лую асе́лае асе́лыя (неадуш.)
асе́лых (адуш.)
Т. асе́лым асе́лай
асе́лаю		 асе́лым асе́лымі
М. асе́лым асе́лай асе́лым асе́лых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

асе́лы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. асе́лы асе́лая асе́лае асе́лыя
Р. асе́лага асе́лай
асе́лае		 асе́лага асе́лых
Д. асе́ламу асе́лай асе́ламу асе́лым
В. асе́лы (неадуш.)
асе́лага (адуш.)		 асе́лую асе́лае асе́лыя (неадуш.)
асе́лых (адуш.)
Т. асе́лым асе́лай
асе́лаю		 асе́лым асе́лымі
М. асе́лым асе́лай асе́лым асе́лых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

асе́лы осе́длый;

а. спо́саб жыцця́ — осе́длый о́браз жи́зни

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асе́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які ўшчыльніўся, зляжаўся, стаў ніжэйшы, чым быў, асеў. Аселы снег. Аселая зямля. Аселая хата.

2. Які апусціўся, апаў, асеў на дно чаго‑н., на паверхню якога‑н. прадмета. Аселае парушынне. Аселы пыл. Аселы туман.

3. Які знайшоў сабе пастаяннае месца (жыхарства, працы).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Асе́лы, асе́ласць. Рус. оседлый, оседлость, укр. осілий, осілість, осідлий, польск. osiadły, osiadłość ’тс’, славац. osadlosť ’група будоў у гаспадарцы селяніна’. Утворана ад дзеяслова асесці ’пастаянна пасяліцца’ (гл. Яруш., 200), які з прыстаўкай *о‑ ад сесці. Оселость зарэгістраваў ужо ў Статуце 1588 г. Карскі, 1, 352, адзначаючы фанетычную заканамернасць выпадзення тут ‑д‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

осе́длый асе́лы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

качавы́, -ая, -ое.

Які не мае аселасці, звязаны з частай пераменай месца жыхарства; вандроўны; проціл. аселы.

Качавыя плямёны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аса́дзісты, ‑ая, ‑ае.

Які асеў, аселы; прысадзісты. Побач — будынак самой дырэкцыі, доўгі, нізкі і асадзісты. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асе́ласць, ‑і, ж.

Уласцівасць аселага. Аселы спосаб жыцця. □ Расказвалі, што гэты Сымон Ракуцька, пакуль выбраць сабе для аселасці месца, доўга выглядаў, дзе каб цішэй і глушэй. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)