арнау́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
арнау́тка |
| Р. |
арнау́ткі |
| Д. |
арнау́тцы |
| В. |
арнау́тку |
| Т. |
арнау́ткай
арнау́ткаю |
| М. |
арнау́тцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
арнау́тка ж., с.-х. арнау́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
арнау́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Гатунак яравой цвёрдай пшаніцы са шклопадобным белым зернем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Арнау́тка ’гатунак пшаніцы, Triticum durum’. Рус. арнау́тка, укр. арнау́тка, арнаву́тка ’тс’, польск. arnautka ’тс’, ’грэчка’, рус. grâu arnăút ’тс’, тур. arnaut darisi ’гатунак проса’. Беларускае з рускай; у рускай з турэцкай ці ўкраінскай (< малд. < тур. — Краўчук, ВЯ, 1968, 4, 122 па Раговічу (1873)). Першаснае значэнне слова арнаут ’албанец’ (< тур. arna(v)ut < грэч. ἀρναβίτης < ἀρβανίτης), адкуль ’албанскі гатунак збожжа’. У рускіх гаворках захоўваецца і арнау́т ’басурман’. У Мінску (канец 1960‑х гадоў) нейкі час бытавала назва хлеба арнау́т (кіеўскі арнаут) < укр. арнаут. Фасмер, 1, 88.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
белату́рка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.
Спец. Гатунак яравой пшаніцы; арнаутка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бана́тка гатунак пшаніцы’ (БРС). Рус. бана́тка, укр. бана́тка. Ад назвы румынскай вобласці Банат, дзе вырошчваюць гэты гатунак. Параўн. рум. grîu de Banát ’пшаніца банатка’. Да семантыкі параўн. і назву іншых гатункаў: арнау́тка. Параўн. назвы, якія прыводзіць Макавецкі, Sł. botan., 380–381, для пшаніцы ва ўкр. мове: арнаутка, кубанка, татарка, сандомірка, угорка, банатка, донка, полтавка і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)