Аргані́сты ’арганіст, касцельны рэгент’ (Нас., Сцяшк.). Тыпова беларускае пераўтварэнне па ад’ектыўнаму ўзору запазычанага праз польск. арганіста (Нас.) (гл. Ірачак., Зб. Траўнічку, 312) ці замацаванага ў сувязі з рускай мовай арганіст (Нас., БРС). Аб гэтым пісаў Фогарашы, Beiträge, 31–32, хаця храналогія і стылістычная характарыстыка ў яго недакладныя: такія пераўтварэнні характэрныя для вуснай размоўнай мовы яшчэ ў XIX ст. Параўн. таксама аб слове арганісты як тыповым беларускім утварэнні (Мартынаў, Лекс. балтызмы, 25). Але ўкр. таксама органістый (Железняк, Мовознавство, 1975, 2, 51).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аргані́ст
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
аргані́ст |
аргані́сты |
| Р. |
аргані́ста |
аргані́стаў |
| Д. |
аргані́сту |
аргані́стам |
| В. |
аргані́ста |
аргані́стаў |
| Т. |
аргані́стам |
аргані́стамі |
| М. |
аргані́сце |
аргані́стах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Анялі́сты ’евангеліст’ (Мал.). Кантамінацыя евангеліст і анёл паводле мадэлі арганісты і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апавяда́чы, павяда́чы ’расказчык’ (Гарэц.). Параўн. укр. і польск. з суф. ‑ач. Бел. утварэнне ад апавядаць своеасаблівае, па ўзору іншых агентыўных назоўнікаў-прыметнікаў (анялісты, арганісты).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Магна́ты ’вялікі’ (віл., Сл. ПЗБ). Утворана з магнат пры дапамозе канчатка ‑ы (як лабаты, чубаты) па ўзору арганісты ’арганіст’, аднак з пэўным пераасэнсаваннем семантыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)