апіса́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. апіса́нне апіса́нні
Р. апіса́ння апіса́нняў
Д. апіса́нню апіса́нням
В. апіса́нне апіса́нні
Т. апіса́ннем апіса́ннямі
М. апіса́нні апіса́ннях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

апіса́нне, -я, н.

1. гл. апісаць.

2. Слоўная абмалёўка каго-, чаго-н, сачыненне, укладанне, у якім што-н. апісваецца.

Геаграфічныя апісанні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фактаграфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Заснаваны на фактаграфіі, на апісанні фактаў без іх аналізу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апіса́льны, ‑ая, ‑ае.

Пабудаваны на апісанні, абмежаваны адным апісаннем. Апісальная заалогія. Апісальны курс граматыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

факто́граф, ‑а, м.

Той, хто апісвае факты, не аналізуючы іх. Нават пры апісанні рэальнага выпадку пісьменнікі не застаюцца простымі фактографамі. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмпіры́зм, -у, м.

1. Філасофскі кірунак, які прызнае пачуццёвае ўспрыманне і вопыт адзінай крыніцай пазнання і недаацэньвае значэнне паняццяў, тэарэтычных абагульненняў пры вывучэнні асобных фактаў, з’яў.

2. Даследчы метад, заснаваны на апісанні фактаў, без далейшых заключэнняў і тэарэтычных абагульненняў (кніжн.).

|| прым. эмпіры́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

непаслядо́ўнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць пепаслядоўнага. Хай чытач прабачыць некаторую непаслядоўнасць у нашым апісанні: асобныя адступленні неабходны для таго, каб больш поўна намаляваць карціну. Новікаў.

2. Непаслядоўны ўчынак, паводзіны і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кантаміна́цыя, -і, ж.

1. Змешванне дзвюх або некалькіх падзей пры іх апісанні (кніжн.).

2. У мовазнаўстве: узнікненне новага слова або выразу ў выніку змешвання частак двух розных слоў або выразаў, блізкіх па значэнні ці гучанні, а таксама слова або выраз, якія ўзніклі такім чынам; напр., няправільны выраз «іграць значэнне» з’яўляецца кантамінацыяй двух выразаў: «іграць ролю» і «мець значэнне».

|| прым. кантамінацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інвента́р, -у́ і -а́, м.

1. -у́. Сукупнасць прадметаў, прылад, якія складаюць маёмасць прадпрыемства, установы, арганізацыі.

Спартыўны і.

Сельскагаспадарчы і.

2. -у́. Вопіс такіх прадметаў, рэестр.

Скласці і.

3. -у́. Прылады вытворчасці.

Сельскагаспадарчы і.

4. -а, гіст. Апісанні феадальных уладанняў у 16 — першай палавіне 19 ст. ў Беларусі, Літве, Украіне, Польшчы.

Старонка інвентара Брэсцкай эканоміі 1742 г.

○

Жывы інвентар — цяглавая і малочная жывёла.

|| прым. інвента́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скрупулёзны, ‑ая, ‑ае.

Дакладны да дробязей. Скрупулёзны аналіз. □ Для доказу даціроўкі «Малой падарожнай кніжыцы» вучоны прарабіў вельмі скрупулёзную даследчыцкую работу. Ліс. // Які прытрымліваецца абсалютнай дакладнасці ў чым‑н. Скрупулёзны чалавек. □ Колас — скрупулёзны майстар, ён ніколі не траціць многа слоў на самыя, здавалася б, адказныя, важныя апісанні. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)