апіра́цца гл. абаперціся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апіра́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
апіра́юся |
апіра́емся |
| 2-я ас. |
апіра́ешся |
апіра́ецеся |
| 3-я ас. |
апіра́ецца |
апіра́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
апіра́ўся |
апіра́ліся |
| ж. |
апіра́лася |
| н. |
апіра́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
апіра́йся |
апіра́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
апіра́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
апіра́цца несов.
1. опира́ться; (локтями — ещё) облока́чиваться;
а. на па́лку — опира́ться на па́лку;
а. ло́кцямі на стол — опира́ться локтя́ми (облока́чиваться) на стол;
2. перен. опира́ться, зи́ждиться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апіра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да абаперціся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абапе́рціся і апе́рціся, -пру́ся, -прэ́шся, -прэ́цца; -про́мся, -праце́ся, -пру́цца; -пёрся, -пе́рлася; -пры́ся; зак.
1. на каго-што і аб каго-што. Прыхіліцца да каго-, чаго-н., выкарыстаць што-н. як апору, налегчы на каго-, што-н.
А. рукамі.
А. спінай аб сцяну.
2. перан., на каго-што. Знайсці падтрымку, апору ў кім-н.
А. на асяроддзе.
3. перан., на што. Выкарыстаць што-н. у якасці асновы для разважанняў, крыніцы інфармацыі.
А. на лічбы.
|| незак. абапіра́цца і апіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абапіра́цца несов., см. апіра́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зи́ждиться книжн. грунтава́цца, асно́ўвацца, апіра́цца, трыма́цца; стая́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надзе́я, -і, мн. -і, -дзе́й, ж.
1. Чаканне чаго-н. добрага, упэўненасць у ажыццяўленні чаго-н.
Светлая н.
Страціць надзею.
2. Той, або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца.
Сын — уся мая н.
◊
Падаваць надзеі — выяўляць якія-н. задаткі, праяўляць здольнасці да чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
опира́ться
1. абапіра́цца, апіра́цца (на што); прыпіра́цца (да чаго);
2. перен. асно́ўвацца, угрунто́ўвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Накашалі́ць ’нагаварыць недарэчнага’ (трак., Сл. ПЗБ), ’нарабіць беспарадак’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Параўнанне з літ. kašeleti ’пашкодзіць па глупству’ не здаецца пераканаўчым, тым больш што і само літоўскае слова вельмі падобна на запазычанне са славянскіх моў, напрыклад, можа апірацца на фразеалагізм кашаль^ гарадзіць ’гаварыць недарэчнае’ (Сл. ПЗБ). Гэта датычыць і беларускага слова, для якога зыходным мог стаць шырока вядомы фразеалагізм плесці кашалі — гаварыць недарэчнае, прамое ж значэнне прыведзенага спалучэння магло быць падставай для значэння ’нарабіць беспарадак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)