апо́рны, -ая, -ае.
Які з’яўляецца апорай (у 1 знач.), уяўляе сабой апору, аснову чаго-н., умацаванне.
А. пункт.
Апорная калона.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апо́рны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
апо́рны |
апо́рная |
апо́рнае |
апо́рныя |
| Р. |
апо́рнага |
апо́рнай
апо́рнае |
апо́рнага |
апо́рных |
| Д. |
апо́рнаму |
апо́рнай |
апо́рнаму |
апо́рным |
| В. |
апо́рны (неадуш.)
апо́рнага (адуш.) |
апо́рную |
апо́рнае |
апо́рныя (неадуш.)
апо́рных (адуш.) |
| Т. |
апо́рным |
апо́рнай
апо́рнаю |
апо́рным |
апо́рнымі |
| М. |
апо́рным |
апо́рнай |
апо́рным |
апо́рных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
апо́рны
1. тех. опо́рный; несу́щий;
2. (являющийся исходной базой) опо́рный;
а. пункт — опо́рный пункт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апо́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да апоры (у 1, 2 знач.). Апорная база. Апорны пункт. □ Даволі значны стратэгічны пункт Рагачоў ператвараўся захопнікамі ў моцны апорны вузел. Брыль. // Які з’яўляецца апорай (у 2 знач.). [Косця:] — Калі вось гэтыя апорныя калоны ўстаноўлены, можна адразу ставіць на іх раму. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
опо́рный апо́рны;
опо́рная ба́лка апо́рная бэ́лька;
опо́рный пункт воен. апо́рны пункт.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шкіле́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шкілета (у 1 знач.), належыць яму. Шкілетныя мышцы. Шкілетныя косці.
2. Спец. Галоўны, асноўны, апорны. Шкілетныя галіны дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́за, -ы, мн. -ы, баз, ж.
1. Ніжняя апорная частка збудавання, калоны (спец.).
Б. калоны.
2. Аснова, тое, на чым грунтуецца што-н.
Тэарэтычная б.
3. Апорны пункт узброеных сіл краіны на пэўнай тэрыторыі.
Ваенна-марская б.
4. Установа, прадпрыемства і пад. па забеспячэнні або абслугоўванні каго-, чаго-н.
Турысцкая б.
5. Склад, месца для захоўвання тавараў, матэрыялаў.
Прадуктовая б.
|| прым. ба́завы, -ая, -ае (да 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Спада́к ‘ніжняе бервяно драўлянага збудавання’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ‘падваконнік’, ‘насціл на санях’ (Сцяшк., Шатал., Сл. ПЗБ), ‘апорны палазок у плузе’, ‘нарог, які падразае зямлю’, ‘ніжні камень у жорнах’ (ТС, Сл. ПЗБ), ‘частка воза ў выглядзе кузава ці платформы’ (Скарбы). Да спод (гл.). Параўн. сподак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стамаўка́ ‘вертыкальна’ (лід., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. дыял. ста́млять ‘вертыкальна’, паўн.-рус. стамико́м ‘строма, стаўма’, стами́к ‘вертыкаль; апорны брус’, ‘стромая гара’, першапачаткова *stamъ, роднаснае літ. stomuõ ‘постаць, рост’, лат. stãmenis ‘тулава’, ц.-слав. устаменити ‘паставіць’, лац. stāmen ‘аснова ставаў’, гоц. stōma ‘фундамент; падножжа’; далей звязана з стаць, стаяць; гл. Траўтман, 282; Фасмер, 3, 745.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мальчэк ’слупок у калаўроце, які служыць для падтрымання рагаткі’ (барыс., Шатал.). Рус. ёнаўск. (ЛітССР) ма́льчик ’прыстасаванне, у якое ўстаўляецца шпулька з пражай пры перамотванні’, кубан. ’драўляны стрыжань, злучаны з верацяном (у млыне)’. У выніку семантычнага пераносу паводле падабенства ад ма́льчык ’хлопчык’. Параўн. аналагічны перанос лексемы дзед ’апорны слуп у гаспадарчым будынку’, ’лучнік, светач’, ’прыстасаванне для трапання льну’, ’прыстасаванне, у якое ўстаўлялі матавіла’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)