адхіну́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адхіну́ся адхінё́мся
2-я ас. адхіне́шся адхіняце́ся
3-я ас. адхіне́цца адхіну́цца
Прошлы час
м. адхіну́ўся адхіну́ліся
ж. адхіну́лася
н. адхіну́лася
Загадны лад
2-я ас. адхіні́ся адхіні́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час адхіну́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адхіну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Адсланіцца, адхіліцца (пра тое, што захінае).

Фіранка адхінулася.

2. Падацца ўбок, адступіцца.

А. ад акна.

3. перан. Адмовіцца ад каго-, чаго-н., адступіцца.

А. ад свайго таварыша.

4. перан. Адлучыцца, адысці на кароткі час.

А. на хвілінку.

|| незак. адхіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адхіну́цца сов.

1. (о загнутом) отогну́ться, отверну́ться, отпахну́ться;

рог насто́льніка ~ну́ўся — у́гол ска́терти отогну́лся (отверну́лся);

2. (свернуть с дороги) посторони́ться;

~ні́ся тро́хі, прапусці́ мяне́ — посторони́сь немно́го, пропусти́ меня́;

3. (податься в сторону) отстрани́ться, уклони́ться, отклони́ться, отшатну́ться;

а. ад уда́ру — отстрани́ться (уклони́ться) от уда́ра;

яна́ рэ́зка ~ну́лася — она́ ре́зко отшатну́лась;

4. перен. (отказаться от общения) отверну́ться, отшатну́ться;

сябры́ ~ну́ліся ад яго́ — друзья́ отверну́лись (отшатну́лись) от него́;

5. перен., разг. отлучи́ться (на короткое время);

а. на хвілі́нку з до́му — отлучи́ться на мину́тку и́з дому

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адхіну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

1. Адхіліцца, адсланіцца (пра тое, што захінае). Папера адхінулася, і я ўбачыў, як у вялікіх чорных вачах дзяўчынкі з’явіўся жах, а рукі ў яе задрыжалі. Карпюк. Вось-вось зараз адхінецца фіранка і за ёю з’явіцца Зіна. Асіпенка.

2. Падацца ўбок, адступіцца, адхіліцца ад чаго‑н.; адарвацца. Рыбкін адхінуўся ад спінкі крэсла, сеў прама і вольна. Гамолка. Спалоханы машыніст адхінуўся ад акна, жорстка схапіў.. [Ірыніну] руку. Лынькоў. [Каця] палажыла Гарбачэню руку на плячо і, як малое дзіця, якое апяклося аб шкло лямпы, адхінулася ад яго. Гурскі.

3. перан. Адступіцца, адмовіцца ад каго‑, чаго‑н. Адам Блецька адчуў усёй сваёй істотай, што Гальвас, як ад чаго агіднага, адхінуўся ад яго. Чорны.

4. перан. Адлучыцца, адысці на кароткі час. Адхінуцца на хвілінку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

отслони́ться адхілі́цца, адхіну́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отпря́нуть сов. адско́чыць, адхіну́цца, адхілі́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адхіна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да адхінуцца.

2. Зал. да адхінаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адсу́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.

1. Сунучыся, перамясціцца на невялікую адлегласць; аддаліцца.

А. ад акна.

2. перан. Стаць менш значным, менш важным.

3. Адчыніцца, раскрыцца, адхінуцца.

|| незак. адсо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адсмыкну́ць

‘адскочыць, адхінуцца’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адсмыкну́ адсмыкнё́м
2-я ас. адсмыкне́ш адсмыкняце́
3-я ас. адсмыкне́ адсмыкну́ць
Прошлы час
м. адсмыкну́ў адсмыкну́лі
ж. адсмыкну́ла
н. адсмыкну́ла
Загадны лад
2-я ас. адсмыкні́ адсмыкні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час адсмыкну́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Адхіна́ць ’адхіляць’ (Шат., Нас., БРС, Гарэц.), адхінуцца ’адхіліцца, адвярнуцца’ (Гарэц., Касп., Нас., Мядзв.), ’адлучыцца’ (Бір. дыс., КЭС), атхінуць ’адхіліць’ (Яруш.). Гл. абхінуць і адхіснуць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)