адхілі́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адхілю́ адхі́лім
2-я ас. адхі́ліш адхі́ліце
3-я ас. адхі́ліць адхі́ляць
Прошлы час
м. адхілі́ў адхілі́лі
ж. адхілі́ла
н. адхілі́ла
Загадны лад
2-я ас. адхілі́ адхілі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час адхілі́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адхілі́ць, -хілю́, -хі́ліш, -хі́ліць; -хі́лены; зак.

1. каго-што. Адвесці ўбок, адвярнуць.

А. галаву.

2. што. Адхінуць, адгарнуць.

А. коўдру.

3. перан., каго-што. Не прыняць, адвергнуць; не дапусціць.

А. кандыдатуру.

|| незак. адхіля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. адхіле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адхілі́ць сов.

1. (в сторону) отклони́ть;

ве́цер ~лі́ў по́лымя — ве́тер отклони́л пла́мя;

2. (отодвинуть от себя) отстрани́ть;

а. галі́нку — отстрани́ть ве́тку;

3. (направить в сторону) отвести́;

а. руку́ — отвести́ ру́ку;

4. (отодвинуть что-л. прислонённое) отслони́ть;

5. (завернуть край) отогну́ть, отверну́ть;

а. ко́ўдру — отверну́ть одея́ло;

6. (устранить от участия в чем-л.) отвести́;

а. кандыдату́ру — отвести́ кандидату́ру;

7. (отказать в чём-л.) отклони́ть;

а. умо́вы пагадне́ння — отклони́ть усло́вия соглаше́ния;

8. (не принять) отве́ргнуть; отвести́;

а. план — отве́ргнуть план;

а. прапано́ву — отве́ргнуть (отвести́) предложе́ние;

9. (не допустить чего-л., помешать осуществлению чего-л.) отврати́ть, отвести́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адхілі́ць, ‑хілю, ‑хіліш, ‑хіліць; зак., што.

1. Хілячы, адвесці ўбок, прыняць; адхінуць; адвярнуць. Асцярожна адхіліў .. [Міколка] бацькаву руку ад рэгулятара. Лынькоў. [Аляксей] улавіў Зосіна хваляванне, сціснуў яе галаву далонямі і асцярожна адхіліў ад сваіх грудзей. Карпаў.

2. Адняць, адхінуць што‑н. прыхіленае; адгарнуць, адагнуць (край, канец чаго‑н.). Ванева мама адхіліла посцілку, якая вісела.. замест дзвярэй, унесла вядро з вадой, кубак, стала паліваць вазоны. Карпюк.

3. перан. Не прыняць, не прызнаць, адвергнуць. Адхіліць абвінавачанне. Адхіліць просьбу, прапанову. // Не дапусціць, прадухіліць. Хлопец адчуваў — на яго насоўваецца бяда, але ён не меў сілы адхіліць яе. Гамолка. Маленькае ўласнае захапіла.. [Хадкевіча] у палон, моцнай рукой адхіліла ўсё пабочнае, загадала думаць толькі аб сабе. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адхіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Адсланіць, адхіліць (тое, чым захінута што-н.).

А. фіранку.

А. заслону.

2. Адхіліць, адвесці ўбок.

А. галаву.

|| незак. адхіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адхіна́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

отклони́ть сов., прям., перен. адхілі́ць, мног. паадхіля́ць;

отклони́ть стре́лку впра́во адхілі́ць стрэ́лку ўпра́ва;

отклони́ть предложе́ние адхілі́ць прапано́ву;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расхілі́ць, -хілю́, -хі́ліш, -хі́ліць; -хі́лены; зак., што.

Адхіліць, адвесці ў розныя бакі; разняць самкнутае.

Р. шторы.

|| незак. расхіля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расхілі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -хі́ліцца; зак.

Адхіліць, адысці ў розныя бакі (пра што-н. самкнутае).

Заслона расхілілася.

|| незак. расхіля́цца, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адбартава́ць

‘адхіліць, адсунуць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адбарту́ю адбарту́ем
2-я ас. адбарту́еш адбарту́еце
3-я ас. адбарту́е адбарту́юць
Прошлы час
м. адбартава́ў адбартава́лі
ж. адбартава́ла
н. адбартава́ла
Загадны лад
2-я ас. адбарту́й адбарту́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час адбартава́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адхіля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да адхіліць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)