Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адрака́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адрака́юся |
адрака́емся |
| 2-я ас. |
адрака́ешся |
адрака́ецеся |
| 3-я ас. |
адрака́ецца |
адрака́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адрака́ўся |
адрака́ліся |
| ж. |
адрака́лася |
| н. |
адрака́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адрака́йся |
адрака́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
адрака́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адрака́цца несов., в разн. знач. отрека́ться, отка́зываться; (от своих слов, показаний — ещё) отпира́ться; см. адрачы́ся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адрака́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да адрачыся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адрачы́ся, -раку́ся, -рачэ́шся, -рачэ́цца; -рачо́мся, -рачаце́ся, -раку́цца; -ро́кся, -ракла́ся, -ло́ся; -рачы́ся; зак.
1. ад каго-чаго. Адмовіцца ад каго-, чаго-н., здрадзіць каму-, чаму-н.; не прызнаць.
А. ад сваіх дзяцей.
А. ад сваіх слоў.
2. ад чаго. Адмовіцца ад сваіх правоў на што-н. (уст.).
А. ад спадчыны.
|| незак. адрака́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. адрачэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
со́рамна, прысл.
1. Брыдка, няёмка.
Сорамна адракацца ад роднай мовы.
2. у знач. вык. Пра пачуццё сораму, што адчувае хто-н.
С. за сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цура́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак., каго-чаго.
1. Пазбягаць каго-, чаго-н.; ухіляцца ад адносін з кім-н. або выканання чаго-н.
Ц. блізкіх.
Ц. работы.
2. Адракацца ад каго-, чаго-н.
Ц. бацькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
со́рамна, прысл.
1. Брыдка, няёмка. Не бядуй, мая старая, Сёння сорамна ліць слёзы. Тарас. — Сорамна адракацца ад старых сяброў, Крон. Шыцік.
2. безас. у знач. вык., звычайна каму. Пра пачуццё сораму, што адчувае хто‑н. — А мне перад людзьмі сорамна, каб мой сын на казённых харчах вучыўся. Пальчэўскі. Было сорамна, брыдка і балюча да слёз, што ў такі адказны момант [Даміра] не здолеў стрымаць сябе. Асіпенка.
•••
Сорамна сказаць гл. сказаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
отпира́ться несов.
1. (открываться) адмыка́цца; адчыня́цца; адсо́ўвацца; адшчэ́плівацца, адшчапля́цца;
2. (отказываться) разг. адмаўля́цца, адпіра́цца; адрака́цца;
3. страд. адмыка́цца, адчыня́цца; адсо́ўвацца, адшчэ́плівацца, адшчапля́цца; см. отпира́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цура́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак., каго-што.
1. Пазбягаць каго‑, чаго‑н.; ухіляцца ад зносін з кім‑н., ад выканання чаго‑н. Не зведаў хлапчук .. пяшчотаў змалку і цяпер цураўся іх. Пальчэўскі. [Сымон:] — Ды гэта і няважна, дзе чалавек аблюбуе сабе прыстанішча — у вёсцы ці ў горадзе, важна тое, каб свайго люду не цураўся. М. Ткачоў. Заўсёды жартаўлівы і вясёлы, ён [Міхал], здавалася, ніколі ні на каго не крыўдаваў, не цураўся ніякай працы. Машара.
2. Адракацца ад каго‑, чаго‑н., выракацца каго‑, чаго‑н. [Ціток:] — Хоць ты бяры, чалавек, ды сваёй хаты цурайся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)