адрабля́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адрабля́ю |
адрабля́ем |
| 2-я ас. |
адрабля́еш |
адрабля́еце |
| 3-я ас. |
адрабля́е |
адрабля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адрабля́ў |
адрабля́лі |
| ж. |
адрабля́ла |
| н. |
адрабля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адрабля́й |
адрабля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
адрабля́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адрабля́ць несов.
1. в разн. знач. отраба́тывать;
2. (колдовство, чары) снима́ть;
1, 2 см. адрабі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адрабля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да адрабіць (у 1, 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адрабля́ць, адробліваць ’адчараваць, зняць чары’ (Нас., Інстр. III) да рабіць (гл.). Семантыка няясная. Неверагодна бачыць тут сляды старажытнага семантычнага пераходу ’чары’ — ’дзеянне’ (варажыць ∼ ст.-грэч. (Ϝ) ἐργόν ’дзеянне’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адрабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак.
1. Адпрацаваць узамен за што-н.
Я адраблю вам на касьбе.
2. Скончыць, перастаць рабіць, працаваць.
Дзед сваё ўжо адрабіў.
3. Папрацаваць, парабіць нейкі час.
Адрабіў два гады.
4. чаго-што. Зрабіць так, каб вярнуць што-н. да ранейшага стану.
Таго, што зробіш, часам назад не адробіш.
5. Стаць непрыгодным для працы; знасіцца ад працяглай работы.
|| незак. адрабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і адро́бліваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 4 знач.).
|| прым. адрабо́тачны, -ая, -ае (да 1 і 4 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отраба́тывать несов. адрабля́ць, адпрацо́ўваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адро́бліваць несов., см. адрабля́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адрабля́цца, ‑яецца; незак.
Зал. да адрабляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адрабля́цца несов.
1. разг. конча́ть рабо́ту, отраба́тываться;
2. страд. отраба́тываться; снима́ться; см. адрабля́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́гада 1 ’разлік’ (БРС, Касп., Яруш., Шат.) і выго́да ’тс’ (Шат.), укр. ви́года, рус. вы́года. Ад выгадаць ’мець прыбытак’, што да гадзіць ’пападаць, цаляць’ (гл.); параўн. рус. дыял. годи́ть ’мерыцца, цэліцца’, серб.-харв. га́ђати ’цэліцца, страляць, кідаць’ і інш.
Вы́гада 2 (БРС) ’раскоша, прыемнасць’ (Касп.); ’паша’, рус. ’угодье’ (Мядзв.: «Выгадай або пашай называецца ўся прастора памешчыцкай зямлі, куды сялянам дазваляецца ганяць жывёлу, за што яны павіяны адрабляць у памешчыка пэўны час»). Гл. выгода.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)